64
ĐOẠN V
THU MƢỜI TÁM GIỚI
(6 CĂN, 6 TRẦN VÀ 6 THỨC)
Chi 1. Thu nhãn, sắc và nhãn thức giới.
"Lại nữa A Nan, làm sao 18 giới vốn là tính chân nhƣ nhiệm mầu của
Nhƣ lai tạng?
A Nan, nhƣ ông bày tỏ: Nhãn căn và sắc trần làm duyên, sinh ra nhãn
thức. Thức đó lại là nhân nhãn căn sinh ra, lấy nhãn căn làm giới, hay
nhân sắc trần sinh ra, lấy sắc trần làm giới?
A Nan, nếu nhân nhãn căn sinh ra, mà không có sắc có không, thì không
thể phân biệt, dầu cho có cái thức của ông thì đem ra dùng về việc gì?
Cái thấy của ông, ngoài những sắc xanh, vàng, trắng, đỏ, thì không thể
biểu hiện đƣợc; vậy do đâu mà lập thành ra giới?
Nếu nhân sắc trần sinh ra, thì khi chỉ có hƣ không, không có sắc, lẽ ra
cái thức của ông phải diệt, làm sao còn biết đƣợc là hƣ không? Nếu khi
sắc tƣớng biến đổi thành hƣ không, ông cũng biết rằng sắc tƣớng biến
đổi, mà cái thức của ông thì không biến đổi; thế thì, do đâu mà lập sắc
trần làm giới?
Nếu theo sắc trần mà biến đổi, thì tự nhiên sắc trần không thành giới
đƣợc. Nếu không biến đổi, thì là thƣờng hằng, cái thức đã do sắc trần
sinh ra, lẽ ra không thể biết hƣ không ở đâu?
Nếu gồm hai thứ nhãn căn và sắc trần chung cùng sinh ra ; vậy, nhƣ hợp
lại, thì ở giữa phải ly, còn nhƣ ly ra, thì hai bên lại hợp, thể tính xen lộn,
làm sao thành đƣợc giới?
Vậy nên biết rằng nhãn căn sắc trần làm duyên, sinh ra giới nhãn thức,
cả ba chỗ đều không, và ba giới nhãn căn, sắc trần và nhãn thức, vốn
không phải tính nhân duyên, không phải tính tự nhiên.
