76
Nếu cái thấy đó không phải đồng một thể với cái tối và cái sáng, thì
ngoài cái sáng, cái tối và hƣ không ra, ông hãy phân tách cái thấy thành
hình tƣớng gì; rời cái sáng, cái tối và hƣ không, cái thấy đó cũng đồng
nhƣ lông rùa sừng thỏ; nếu tách hẳn ba thứ sáng, tối và hƣ không, thì do
đâu mà thành lập đƣợc cái thấy?
Sáng và tối trái ngƣợc lẫn nhau, làm sao hoặc cũng là đồng; rời ba thứ
sáng, tối và hƣ không, cái thấy vốn không còn gì, làm sao hoặc cũng là
khác. Bên hƣ không, bên cái thấy, vốn không có bờ cõi, làm sao lại
không phải đồng; thấy cái tối, thấy cái sáng, tính không dời đổi, làm sao
lại không phải khác?
Ông hãy xét cho kỹ, suy xét chín chắn, nhận cho cùng, xét cho rõ, sáng
là do mặt trời, tối là do đêm không trăng, thông suốt thuộc về hƣ không,
ngăn bịt thuộc về đất liền còn cái thấy, nhƣ vậy nhân đâu mà ra. Cái thấy
có giác quan, hƣ không thì không hay biết, không phải hòa, không phải
hợp; không lẽ cái thấy, không do đâu mà tự phát ra. Còn nhƣ tất cả các
sự thấy, nghe, hay, biết, bản tính viên mãn cùng khắp, vốn không lay
động, thì nên biết kiến đại cùng với hƣ không không bờ bến, không lay
động và bốn món đại: địa, thủy, hỏa, phong, có lay động, đều gọi là sáu
đại, tính thật là viên dung, vốn là tính Nhƣ Lai tạng, không sinh, không
diệt.
A Nan, tính ông chìm đắm, không ngộ đƣợc những sự thấy, nghe, hay,
biết của ông vốn là tính Nhƣ Lai tạng; ông hãy xét những thấy, nghe,
hay, biết, đó là sinh hay diệt, là đồng hay là khác, là không phải sinh,
không phải diệt, hay không phải đồng, không phải khác. Ông chƣa từng
biết trong Nhƣ Lai tạng, cái thấy nơi tâm tính là cái tính minh của bản
giác; cái tính minh của bản giác biểu lộ ra nơi cái thấy, bản nhiên thanh
tịnh cùng khắp Pháp giới, theo tâm chúng sinh đáp ứng với lƣợng hay
biết.
Nhƣ nơi nhãn căn, cái thấy cùng khắp Pháp giới, thì cái biết nghe, biết
ngửi, biết nếm, biết xúc, biết các Pháp, công năng nhiệm mầu sáng suốt
cũng cùng khắp Pháp giới, đầy đủ thập phƣơng hƣ không, đâu có chỗ ở,
theo nghiệp mà phát hiện. Thế gian không biết, lầm là nhân duyên và
tính tự nhiên, đều là những phân biệt so đo của ý thức, chỉ có lời nói,
toàn không có nghĩa chân thật.
