89
ĐOẠN II
CHỈ MÊ VỐN KHÔNG NHÂN
Phật bảo ông Phú lâu na: "Ông tuy trừ đƣợc lòng nghi, nhƣng còn những
điều lầm chƣa dứt hết. Nay tôi lại đem những việc hiện tiền thế gian mà
hỏi ông. Há ông không nghe trong thành Thất la phiệt, có anh Diễn nhã
đạt đa, buổi mai lấy gƣơng soi mặt, bỗng nhiên ƣa cái đầu trong gƣơng,
lông mày, con mắt có thể thấy đƣợc, rồi giận trách cái đầu mình, sao lại
không thấy mặt mày, cho là giống yêu quái, rồi không cớ gì phát điên bỏ
chạy. Ý ông nghĩ thế nào, ngƣời đó vì nguyên nhân gì, vô cớ phát điên
bỏ chạy?"
Ông Phú lâu na bạch: "Tâm ngƣời ấy điên, chứ không có cớ gì khác."
Phật dạy: "Tính diệu giác viên mãn sáng suốt, bản lai là diệu minh cùng
khắp; đã gọi là vọng, thì làm sao có nhân, nếu có nguyên nhân, thì sao
gọi là vọng? Chỉ tự các vọng tƣởng xoay vần làm nguyên nhân cho
nhau, theo cái mê, chứa cái mê, trải qua kiếp số nhƣ vi trần; tuy Phật
phát minh, còn không biết trở về. Nguyên nhân cái mê nhƣ vậy, là nhân
mê tự có, biết cái mê không có nhân, thì cái vọng không chỗ nƣơng tựa,
còn không có sinh, thì muốn đem cái gì mà làm cái diệt. Ngƣời đƣợc đạo
Bồ đề nhƣ ngƣời tỉnh giấc kể chuyện trong chiêm bao; tâm dầu rõ ràng,
nhƣng không thể có nhân duyên gì lấy đƣợc những vật trong chiêm bao;
huống nữa, cái mê lại không có nhân, vốn không có gì cả. Nhƣ anh Diễn
nhã đạt đa trong thành kia, đâu có nhân duyên, mà tự sợ đầu mình bỏ
chạy, bỗng nhiên hết điên, thì cái đầu đâu phải từ ngoài đƣa tới; dầu
chƣa hết điên, cái đầu cũng không hề mất. Phú lâu na, tính của cái vọng
là nhƣ vậy, làm sao còn có nguyên nhân đƣợc.”
