cư, tĩnh tọa trong tịnh thất. Hành giả trước tiên hãy quán tâm này do
tứ đại hoà hợp, những thứ tóc, lông, móng, răng, da, thịt, gân,
xương, tủy, não, chất bẩn đều thuộc về địa đại. Nước mắt, nước mũi,
mồ hôi, mỡ, máu, mủ, đờm, dãi, tiểu tiện, v.v... đều thuộc về thủy đại.
Hơi ấm là hoả đại, hơi thở là phong đại. Nếu tứ đại lìa nhau thì thân
này ở đâu? Nếu quán xét như thế thì biết thân này vốn chẳng co tự
thể, do hoà hợp thành có tướng, thật ra đồng như huyễn hoá. Vì bốn
duyên giả hợp mới vọng có lục căn, từ tứ đại sanh khởi lục căn, căn
trần hoà hợp sanh khởi lục thức, do lục thức phân biệt lục trần, ghi
nhớ tích tụ bên trong, tựa như có tướng nhân duyên hiện ra nên giả
gọi là tâm.
Thiện nam tử! Cái vọng tâm này nếu chẳng có lục trần thì chẳng thể
có, tứ đại tan rã thì cảnh trần cũng không còn. Nhân duyên căn trần
đều tự tiêu tán, rốt cuộc cũng chẳng thấy có gì là tâm phan duyên.
Thiện nam tử! Những chúng sanh ấy nếu huyn thân diệt huyn tâm
cũng diệt, huyn tâm diệt rồi huyễn trần cũng diệt, huyễn trần diệt rồi
huyễn diệt cũng diệt, cái biết huyễn diệt diệt rồi thì phi huyễn (bản
giác) chẳng diệt, ví như chùi gương, bụi sạch gương sáng.
Thiện nam tử! Phải biết thân tâm đều là cấu bẩn của huyễn, tướng
cấu bẩn diệt hẳn thì mười phương trong sạch (bản giác trong sạch
khắp mười phương không gian và thời gian).
Thiện nam tử! Ví như hạt châu Ma Ni, bản thể trong sạch vốn chẳng
màu sắc, tùy theo màu sắc bên ngoài mà hiện ra màu sắc ấy, kẻ mê
chẳng biết, thấy hạt châu Ma ni thật có màu sắc.
Thiện nam tử! Tánh trong sạch của Viên Giác (bản giác) cũng như
thế, tùy loại cảm ứng hiện ra thân tâm, kẻ mê chẳng biết, lại cho bản
thể Viên Giác thật có thân tâm sắc tướng, chấp thành tự tướng cũng
như vậy. Chúng sanh do đó chẳng thể xa lìa huyễn hoá, nên ta nói
thân tâm là cấu bẩn của huyễn hoá. Đối với người đã lìa được cấu
bẩn của huyễn hoá gọi là Bồ Tát. Cấu bẩn là sở lìa, Bồ Tát là năng
lìa, cấu bẩn sạch (sở lìa hết), đối đãi trừ (năng lìa hết), vậy tức chẳng
còn năng sở tương đối để lìa cấu bẩn và tên gọi người năng lìa ( Bồ
Tát ).
Thiện nam tử! Bồ Tát nầy với chúng sanh đi mạt pháp, do quán xét
diệt được những bóng hình của vọng tâm tạo ra thì chứng được các
