buộc thuộc bất kì loại nào, không có bạo hành. Có duyên dáng vô
cùng, có phúc lành - bởi vì bây giờ người hành động đã hoàn toàn
biến mất, người làm không còn đó nữa. Nếu bạn cố gắng thiết lập kỉ
luật cho mình, người làm vẫn còn đó, theo một cách tinh tế. Nếu bạn
đang cố gắng lập kỉ luật cho mình, bạn vẫn còn tinh thần phân liệt,
bạn vẫn còn bị phân chia. Một phần của bạn tạo kỉ luật cho bạn,
phần khác bị bạn áp kỉ luật vào. Cho nên phần này trở thành chủ và
phần kia trở thành nô lệ. Lại có phân chia, lại có nhị nguyên, bạn lại
không là một.
Và nhất định có xung đột trong nhị nguyên này, bởi vì trong thực tại
bạn là một, còn đây là hư cấu. Ai đang cố cai trị ai? Ai có đó để bị ai
chi phối? Chỉ có một sự tồn tại bên trong, một bản thể. Việc đem vào
bất kì loại kỉ luật nào nghĩa là phân chia sự thống nhất đó, và phân
chia đó là khổ, phân chia đó là địa ngục.
Cho nên trước hết Phật nói: Không có Thượng đế - bởi vì nếu có
Thượng đế và bất kì đức tin nào vào Thượng đế, thế thì con người
không bao giờ có thể được tự do; bởi vì thế thì có kẻ chi phối, kẻ
độc tài. Với Thượng đế trong thế giới này, không thể có dân chủ
được - không thể được. Nếu Thượng đế mà tạo ra con người, thế
thì tất nhiên ngài là quyền năng tối thượng. Nếu có toàn năng, toàn
diện, hiện diện khắp nơi của ngài, thì làm sao tự do có thể tồn tại
được? Bạn chẳng bao giờ bị bỏ lại một mình, ngài ở mọi nơi mà: đó
là điều cái gọi là người tôn giáo vẫn thường thuyết giảng đấy. Họ
nói, "Ngài đang nhìn bạn ở bất kì chỗ nào bạn ở. Cả trong những
tình huống riêng tư nhất, ngài có đó, theo dõi bạn thường xuyên.
Con mắt ngài dõi theo bạn."
Điều này dường như là một giáo lí rất nguy hiểm: nó nghĩa là bạn
không có tự do nào cả, nó nghĩa là bạn không có riêng tư nào cả. Và
Thượng đế giống như kẻ nhìn trộm cấp vũ trụ; ngài bao giờ cũng có
đó ở lỗ khoá, bạn không thể thoát khỏi ngài. Chính hiện diện của
ngài mang tính huỷ diệt; sự hiện diện của ngài ngụ ý rằng con người
không có tự do.
Tuyên bố của Neitzsche rằng Thượng đế chết và bây giờ con người
được tự do, mang âm hưởng Phật giáo cho nó. Đó là điều Phật đã
nói: Thượng đế không có và có tự do. Tự do nghĩa là: bạn không do
bất kì ai tạo ra và bạn không bị chi phối bởi bất kì ai và bạn không bị
thao túng bởi bất kì ai. Với Phật, tự do là Thượng đế. Cố hiểu điều
