Ngoài ra chúng còn những lý do khác. Thực ra tham gia trong đội cảnh vệ
tại hậu phương luôn an toàn hơn đi đánh nhau ngoài mặt trận, nên bọn Đức
tìm mọi cách để giữ chỗ đứng của mình ở đây. Chúng biết là nếu để chúng
tôi than phiền lên tên thiếu tá, chỉ huy trưởng của khu đồn trú, người vẫn
hay tới đây kiểm tra, thì chúng rất dễ bị đưa ra ngoài mặt trận. Không phải
vì chúng thông cảm cho chúng tôi, mà chỉ vì mặt trận luôn thiếu lính tiếp
viện.
Bọn Đức cũng sợ lẫn nhau. Tên hạ sĩ sợ tên chỉ huy đồn trú; bọn lính
thì sợ tên hạ sĩ và sợ cả lẫn nhau. Khi chỉ có một tên lính canh áp giải
chúng tôi đi làm, hắn thường không bao giờ giơ chân đá chúng tôi, đôi khi
còn trò chuyện khá thân mật nữa. Nhưng khi có hai tên cùng đi áp giải thì,
thậm chí là những tên trước đó có thiện cảm nhất, cũng sẵn sàng la hét
chúng tôi, thúc giục chúng tôi làm nhanh hơn nữa, như thể cố ganh nhau
xem đứa nào làm tích cực hơn vậy. Cũng có những tên lính đôi lúc cố tỏ ra
mình là người có học. Một tên trong số đó có thái độ rất kiêu ngạo trịch
thượng. Thêm vào đó hắn đối xử với chúng tôi rất tàn nhẫn. Hắn vênh váo
nói với tôi rằng mình đã tốt nghiệp một trường thể dục thể thao. Rồi hắn
hỏi tôi như một giáo sư hỏi học trò tên những người Đức kiệt xuất mà tôi
biết. Khi tôi nêu tên Henrich Heine trong số những nhà thơ Đức, hắn sửa
lưng tôi với một cái nhìn khinh miệt, bảo rằng không hề có một nhà thơ
Đức nào với cái tên như thế. Tới lượt mình, tôi đề nghị hắn kể tên những
nhà văn Nga mà hắn biết. "Bá tước Leo Tolstoi và Dostoyevski là linh hồn
Nga.” Đã bao giờ hắn được nghe về Pushkin chưa nhỉ? "Pushkin, Pushkin,
- tên Đức hỏi lại tôi, phát âm nhấn mạnh âm tiết cuối. “Ông ta là ai, một
người theo chủ nghĩa quốc tế hay là một người theo chủ nghĩa dân tộc?”
Tôi không biết trả lời câu hỏi đó như thế nào mà chỉ đáp rằng ông là một
nhà thơ Nga vĩ đại. “Thế có nghĩa hắn là một người theo dân tộc chủ nghĩa”
gã Đức đáp và kiêu ngạo nói thêm: "Nếu hắn nổi tiếng thì tao đã phải biết
tên hắn rồi.” Một tên lính khác từng là sinh viên đại học, việc học của hắn
bị gián đoạn bởi chiến tranh. Khi nói chuyện với tôi, hắn bảo: "Tao là một
người trung lập. Tao không bênh vực mà cũng không thù ghét chúng mày.
