Nhưng tao vẫn tin rằng chúng tao đối xử với chúng mày như thế là quá
mức nhân bản”. Thật là một nhân vật trung lập đáng mến!
Dù đã rất cố gắng, nhóm bạn bốn người chúng tôi vẫn để mất đi một
đồng chí. Một tên lính canh quấy rối Boris Smirnov vì một lý do gì đó và
đánh anh. Để phản ứng Boris liền ngưng làm việc. Lát sau tôi tìm cách lại
gần anh và khẽ bảo: “Cậu phải cố vượt qua chuyện này để sống sót, Boris.
Quay trở lại làm việc; nếu không cậu sẽ gặp rắc rối đó.” Anh trả lời: "Giờ
thì đã quá muộn. Tớ chịu hết nổi rồi. Cứ để chuyện ấy tới.” Bọn Đức lôi
anh đi một nơi nào đó và chúng tôi không bao giờ còn gặp anh nữa. Chuyện
đó xảy ra vào cuối năm 1942. Về sau, tới năm 1944, khi tình thế của bọn
Đức đã thay đổi, chúng tôi cùng sát cánh chặt chẽ với nhau và trở nên táo
bạo hơn. Nếu có ai trong đội bị bọn Đức làm phiền, tất cả chúng tôi liền
dừng làm việc, mặc cho chúng la hét và dọa nạt.
Thậm chí chúng tôi còn được trả một khoản “tiền công” do làm việc
cho công ty Lutz. Vào dịp cuối tháng, tên Meister (đốc công) phát cho mỗi
người một món tiền, nhờ đó chúng tôi có thể mua nước giải khát, dao cạo
râu hay bột đánh răng tại cửa hàng của tên mập Bromer. Đôi lúc chúng tôi
hùn tiền lại và mua được của Bromer một túi khoai tây luộc, và mỗi người
nhờ thế có thêm một đĩa thức ăn cải thiện. Ban đầu chúng trả chúng tôi
bằng loại tem phiếu đặc biệt, chỉ có giá trị cho tù nhân. Rồi sau chúng tôi
được bảo đổi lại các tem phiếu đó và bắt đầu được trả bằng tiền mặt. Chúng
không trả công đồng đều cho mọi người. Tên đốc công chăm chú quan sát
chúng tôi làm việc và những ai làm tốt hơn sẽ nhận được nhiều tiền hơn.
Khi tên Vlasov mở rộng các hoạt động phản bội của hắn và bắt đầu
thành lập cái gọi là Quân đội Giải phóng Nga (ROA), chúng tôi thường
được những gã tuyên truyền viên của hắn tới thăm. Chúng nói với chúng
tôi rằng Stalin đã từ chối ký hiệp định quốc tế về tù binh với Hội Chữ thập
Đỏ, bởi cho rằng không có tù binh chiến tranh Xô viết mà đó chỉ là những
kẻ phản bội. Viện cớ đó ông ta đã đưa chúng tôi tới tình thế không còn bất
