toàn nhờ vào một phép màu. Khi quả bom nổ, mẹ đang quỳ xuống lau sàn
nhà gần cửa sổ, được một bức tường gạch dày che chắn. Em trai tôi đang ở
trong hành lang, cũng được một bức tường bảo vệ. Mẹ bị thương nặng ở
lưng vì mảnh kính bay vào phòng do lực nổ. Toàn bộ lưng mẹ nhầy nhụa
đầy máu, và các bác sĩ phải vất vả lấy ra từng mảnh thủy tinh nhỏ. Em tôi
bị trúng một mảnh nhỏ vào đầu.
Nhiều ngôi nhà ở quận tôi đã bị phá hủy và hư hại. Ngôi nhà kế cận trên
phố Kênh Griboyedova, số 154, bị trúng hai lần. Trong ca trực giữa một đợt
không kích, tôi đã trông thấy quả bom đầu tiên ném trúng tòa nhà ấy. Trong
khi đó, một quả đạn pháo hạng nặng bắn trúng Cầu Alarchin và xuyên
thủng nó. Trong cùng đợt pháo kích ấy người hàng xóm và là họ hàng vợ
tương lai của tôi, kỹ sư quân đội Nikolai Fedorov, bị tử thương vì một
mảnh pháo và chết giữa phố trên tay mẹ tôi. Vợ của ông, Lubov Fedorova,
chết vì đói trong mùa đông tiếp theo.
Đêm Giao thừa Năm mới 1942, tất cả học sinh Trường Chuyên môn Pháo
binh số 9 được mời tới Nhà hát Gorky dự một buổi kịch. Mặc cho giá lạnh
cực độ, chúng tôi vẫn giữ vững kỷ luật quân sự và mặc đồng phục như
thường ngày: áo khoác, áo tunic, quần dài xanh dương sậm có sọc đỏ và đi
giầy bốt. Khán phòng băng giá của nhà hát cũng lạnh buốt như ở ngoài phố.
Chúng tôi mặc nguyên áo khoác ngồi trong khán phòng, run rẩy vì lạnh.
Đôi chân rất cóng, nhưng chúng tôi cố gắng không giẫm chân và theo dõi
vở kịch trên sân khấu. Đó là vở Vườn Anh đào của Chekhov. Các diễn viên,
quấn trong áo khoác lông thú, diễn vai của mình với cảm hứng và lòng
dũng cảm tột độ - bản thân các diễn viên đang tái nhợt, gầy khẳng vì đói và
lạnh. Xin Anton Chekhov và các diễn viên hãy tha thứ cho chúng tôi,
nhưng tâm trí chúng tôi chẳng quan tâm mấy tới nỗi lo âu của Ranevskaya,
tới sự kết thúc của cái thế giới nhỏ bé của cô, và cái chết của Già Firs. Bi
kịch nào có thể sánh được với bi kịch của chúng tôi? Già Firs, vai chính của
