Vùng Đất hứa
Người ta bắt đầu nói về chuyện sơ tán chúng tôi vào đầu tháng Giêng 1942.
Những người yếu nhất trong số chúng tôi, những học sinh, bắt đầu chết vì
loạn dưỡng. Hầu hết chúng tôi đều phù người vì uống nước thay cho ăn, để
làm đầy dạ dày của mình. Căn bệnh này có thể phát hiện dễ dàng từ những
vết lõm nhỏ trên da nếu ta ấn lên một cánh tay bị phù. Những vết lõm chỉ
biến mất một lúc sau.
Đất nước cần phải sơ tán những học viên Spets từ trường pháo binh để huấn
luyện họ, thay thế những mất mát trong đội ngũ sĩ quan Hồng quân. Việc sơ
tán khỏi Leningrad cũng cho chúng tôi một cơ hội để sống sót. Ngày sơ tán
cuối cùng đã tới, chúng tôi được phép đem theo quần áo ấm và valenki (ủng
dạ). Chỉ có mẹ chúng tôi đi tiễn, tất cả cha chúng tôi đang lao động trong
những nhà máy hay đang chiến đấu ngoài mặt trận. Mỗi người bọn tôi được
phát 700 gram bánh mì để đi đường. Trong khi chờ phương tiện vận chuyển
tới, tôi bắt đầu cắn từng miếng nhỏ cho tới khi mẩu bánh hết hẳn. Tôi vẫn
đói nguyên và bắt đầu lo rằng không có gì để ăn đường, vì chặng đường rất
dài. Sáng hôm sau, tôi lại tiếc rằng đã không đưa miếng bánh ấy cho mẹ tôi,
bởi sau khi vượt qua được bờ bên kia của Hồ Ladoga tất cả chúng tôi đều
được nhận đủ thực phẩm và bánh mì, trong khi gia đình chúng tôi, những
người còn lại trong vòng vây, có rất ít cơ hội sống sót.
Các bà mẹ đều nửa mừng nửa buồn. Họ mừng vì biết rằng chúng tôi sẽ
không chết đói, nhưng buồn vì sắp phải xa chúng tôi. Chúng tôi có thể gặp
