lần có người ném một cái ghế nặng bằng gỗ từ đoàn tàu vào chúng tôi.
Chiếc ghế được nhắm vào những tù nhân, nhưng lại trúng vào tên chó săn.
Hắn chửi thề như điên, làm tất cả chúng tôi đều thấy khoái trá. Vào buổi
chiều, khi chúng tôi quay về khu trại, bọn chúng lục soát chúng tôi, nhưng
không cẩn thận lắm. Một người trong bọn tôi luôn thủ về một tờ báo mới
tiếng Đức với những tin tức nóng hổi nhất từ mặt trận, được nhặt lên từ
đường tàu. Mọi người chuyển báo tới cho tôi để dịch lại. Chúng tôi đi rửa
ráy ở nhà tắm, tại đó chúng tôi cởi bỏ giày và quần dài để đi ngủ, xỏ đôi
guốc gỗ vào và ăn bữa súp tối trong nhà trại. Kế đó một tên lính gác đem
tới cái thùng rác cũng dùng làm thùng xí, cửa phòng được khóa lại cho tới
sáng, còn bên ngoài sân một con chó canh được thả ra. Chẳng khác gì nhà
tù!
Trong những ngày đầu tiên làm việc ngoài tuyến đường sắt, tôi đã cố
gắng thử bắt chuyện với những công nhân Đức. Họ phá lên cười. “Tôi đã
nói cái gì không đúng chăng?” - "Anh nói rất chuẩn, nhưng chỉ có những
quý ông và các ông chủ mới nói cái kiểu như anh mà thôi. Chúng tôi nói
năng đơn giản hơn nhiều.” Rồi họ hỏi tôi về nghề nghiệp của mình hồi còn
ở Nga. Tôi không muốn thú nhận mình là một kỹ sư, bởi trong tiếng Đức
cái từ “Diplom-Engineur” chỉ có nghĩa đơn giản là kỹ thuật viên. Tôi bèn
nói mình là một nhà thiết kế. Họ nghi ngờ tôi: “Hãy vẽ cho chúng tôi xem
một cái bu lông và một cái đai ốc”. Bằng một mẩu phấn tôi mau chóng vẽ
ra một bu lông có xãnh xoắn và cái đai ốc. Những người công nhân lộ vẻ
ngạc nhiên. Một người trong bọn họ nói: “Anh ta không nói dối đâu. Anh ta
đúng là một nhà thiết kế đấy. Anh ta hẳn là một quý ông.” Những điều đó
nghe vừa khôi hài lại vừa đáng buồn.
Chúng tôi được canh gác bởi những lính Đức được gọi là Wachman,
những người lính có nhiệm vụ theo dõi hay canh gác. Chúng thường bị thay
đổi liên tục, do chúng chỉ làm việc với chúng tôi trong một thời gian ngắn
