trẻ tuổi thì học nhanh hơn. Một thành ngữ xưa đã nói “Không thể dạy cho con
chó già trò chơi mới”. Như vậy giáo dục càng sớm, kết quả sẽ càng lớn hơn - vì
sẽ có nhiều thời gian hơn để áp dụng những gì đã được học trong đời người. Và
lớp trẻ sẽ không bị chuyển dịch từ các hoạt động sản xuất khác - Chi phí cơ hội
thấp. Trong các xã hội nông nghiệp, nơi lớp trẻ có thể làm việc trong mùa gieo
trồng và thu hoạch nông sản, thì chi phí chuyển dịch sẽ cao và trình độ giáo dục
sẽ luôn luôn thấp.
Hãy tìm hiểu xem tại sao lương tăng theo thời gian được đào tạo, các khoản
thu nhập kinh tế cao dành cho những năm giáo dục đầu tiên và một vài năm sau
cùng, nhưng khoản thu nhập kinh tế từng năm giữa hai cực này lại ít đi. Lý do
thật đơn giản. Những người có học thức dưới mức trung bình sẽ bị thiệt rất nhiều
vì họ bị loại ra khỏi các cơ hội tìm được công việc tốt trong xã hội. Tương tự
những người có thời gian giáo dục cao hơn mức trung bình sẽ giành được những
công việc tốt nhất trong xã hội. Nhưng thu nhập hàng năm kiếm được rất ít trong
những năm mà những người còn đang đi học chuyển sang khu vực tập trung của
biểu đồ phân phối giáo dục, và thành tích học vấn của họ vẫn ở mức trung bình
trong một thời gian dài. Giáo dục đại học cũng có biểu hiện tương tự. Một năm
học thêm ở đại học ít tác dụng tích cực đến thu nhập nếu sinh viên chưa hoàn tất
chương trình tốt nghiệp đại học. Một lời khuyên về mặt kinh tế: “Hãy lấy một
văn bằng, hoặc là đừng đi học”. Trong thời kỳ dài, khi thị trường lương bổng
không biến động nhiều, việc học thêm sẽ không đáp ứng tiêu chuẩn tỷ suất sinh
lợi của thị trường tư nhân.
Trong lúc vấn đề giáo dục đúng ra phải được hướng đến lớp trẻ, nhưng chính
chúng lại không thể có khả năng quyết định cần thiết hay có đủ tiền đầu tư vào
giáo dục và tay nghề. Điều này có nghĩa là gia đình phải trả tiền cho việc giáo
dục riêng. Kinh nghiệm cho biết rằng hầu hết gia đình không làm điều đó. Những
bậc cha mẹ không có học vấn sẽ không có đủ tiền cho con cái ăn học. Nhưng
quan trọng hơn, những bậc cha mẹ không có học vấn ít khi nhận thức được giá trị
của giáo dục. Thật ra họ nhìn giáo dục dưới khía cạnh tiêu cực vì đó là nguyên
nhân ngăn cách về mặt xã hội, giữa họ và con cái của họ. Ngoại trừ trong thế giới
Khổng giáo, trong hàng nghìn năm, người đỗ đạt tại các kỳ thi do triều đình tổ
chức trở thành quan chức nhà nước quan trọng. Chỉ có giáo dục là đường tiến
thân.
