Nếu không có sự yểm trợ của chính phủ, trình độ giáo dục sẽ có khuynh hướng
giảm. Các bậc cha mẹ thuộc giai cấp trung lưu có thể có tiền và quan tâm đến giá
trị của giáo dục nhưng để thu lợi thì còn quá xa vời - 12 năm cho bậc trung học,
thêm bốn năm (16 năm) cho bậc đại học và sáu năm (22 năm) để có bằng Tiến sĩ
- trong khi những nhu cầu khác trong gia đình thì cấp bách hơn và chi phí cho
học vấn cũng rất cao. Tại Hoa Kỳ, chi phí đối với người đóng thuế dành cho
chương trình tiểu học và trung học cho một học sinh là 65.000 USD, bậc đại học
thêm từ 80.000 đến 120.000 USD cho một sinh viên tùy theo chất lượng đào tạo
(bao gồm cả đóng góp của người chịu thuế vào các trường đại học của bang),
chưa kể cơ hội phí trong lúc đi học là 70.000 USD. Cộng tất cả chi phí cho một
suất học phí đại học là từ 200.000 đến 250.000 USD. Bao nhiêu gia đình có thể
có đủ tiền để đóng học phí? Bao nhiêu gia đình sẽ đóng nếu họ phải đóng trực
tiếp toàn bộ học phí? Tài trợ công cộng về giáo dục phân bổ chi phí cho toàn dân
(không phải chỉ cho những gia đình có con) và suốt đời đối với từng cá nhân.
Cách phân bổ như vậy phí tổn có vẻ không quá lớn.
Các khoản thu hồi tài chánh về đầu tư lớn cho giáo dục có được khi tính bình
quân trên hàng triệu cá nhân. Đầu tư cho bậc đại học của một học sinh trung học
có tỷ suất thu hồi khoảng 7 đến 8%, trong những năm cao điểm, mức thu hồi đối
với một nam sinh viên da trắng tốt nghiệp đại học cao hơn một học sinh nam da
trắng tốt nghiệp trung học gần 50%. Nhưng trong lúc đó, 21% số nam sinh viên
tốt nghiệp kiếm tiền ít hơn nam sinh tốt nghiệp trung học bình thường, và 26%
tổng số học sinh tốt nghiệp trung học kiếm tiền nhiều hơn sinh viên tốt nghiệp đại
học hạng thường. Rủi ro rất cao đối với khu vực tư là đầu tư vào giáo dục sẽ
không hoàn vốn cho bất cứ cá nhân đặc biệt nào.
Đầu tư tư nhân vào giáo dục theo bản chất tạo thêm nhiều mất cân bằng trong
giáo dục. Những người có nhiều tiền thì đầu tư dễ hơn và sẵn sàng đầu tư hơn, vì
họ nhìn thấy được kết quả đầu tư thông qua thu nhập của bạn bè và có thể chấp
nhận rủi ro cao là thu nhập của bất cứ cá nhân nào sẽ không tăng thêm cùng với
việc học thêm. Những người không đủ tiền không thể đánh cược vào khả năng
thu nhập kinh tế cao đối với đầu tư thêm về giáo dục, và thường e ngại về rủi ro
thất bại này.
Thị trường tín dụng tư nhân chú trọng đến những khác biệt về thu nhập gia
đình. Trước khi tín dụng sinh viên được chính phủ bảo đảm, những người không
