LÀM GIÀU TRONG NỀN KINH TẾ TRI THỨC - Trang 151

cạnh tranh, vì xây dựng hai hoặc ba đường dây dẫn điện đến từng nhà sẽ rất đắt
tiền.

Một số công cụ được xây dựng mang tính xã hội vì cần phải được xây dựng

trước khi có nhu cầu của thị trường, và thời gian chờ đợi trước khi sinh lãi kéo
dài quá lâu nên các nhà đầu tư tư nhân sẽ không thực hiện các đầu tư cần thiết
này. Đường sắt của Hoa Kỳ là một ví dụ điển hình. Khu vực phía đông sông
Mississippi là nơi đã có các thành phố lớn và kinh tế đã phát triển, cho nên tất cả
các hệ thống đường sắt của Hoa Kỳ đều do khu vực tư tài trợ. Các đường sắt đều
có lãi vì chúng nối liền các thị trường địa phương với nhau và tạo nên một thị
trường quốc gia. Ở phía tây sông Mississippi, các đường sắt phải do chính phủ tài
trợ, nơi đó các đường sắt có khả năng tạo ra sự phát triển kinh tế. Nhưng ở đó
chưa có các thị trường lớn tại địa phương cần được nối liền với nhau. Nhiệm vụ
của các đường sắt phía tây sông Mississippi là tạo ra một hệ thống giao thông rẻ
tiền đủ sức tạo nên các thị trường địa phương và sau đó chúng có thể được nối
kết vào một thị trường quốc gia. Nhưng vì hệ thống này bắt đầu ở những nơi
trống vắng, cho nên thời gian cần thiết để thu hồi vốn đầu tư và có lãi lại quá lâu
đối với các nhà đầu tư tư nhân. Về lâu dài các đường sắt ở miền tây có lãi về mặt
xã hội, nhưng trong ngắn hạn chúng không có lãi đối với khu vực tư nhân.

Internet là một trường hợp tương tự hiện nay. Khởi đầu Internet được thiết lập

như một hệ thống truyền thông nối liền các căn cứ quân sự đã được thiết kế để
chống lại các cuộc tấn công bằng nguyên tử. Các máy điện toán IBM lớn cần
thiết cho nó sử dụng nhưng lại quá đắt tiền đối với người dân bình thường. Với
sự phát triển của các máy vi tính mạnh và có kích cỡ trung bình, nó đã trở nên
một hệ thống truyền thông phục vụ cho công tác khoa học khác. Việc nâng cấp hệ
thống được tài trợ bởi Quỹ Khoa học Quốc gia và các Viện đại học được kết nối
với Internet. Sau cùng với sự phát triển của các máy vi tính cá nhân giá rẻ và
mạnh như các máy điện toán lớn của thập kỷ 1960, các chi phí giảm xuống và
việc sử dụng riêng tư đã đạt đến một tầm mức khiến Internet có thể được khu vực
tư tổ chức, tài trợ và điều hành có lãi. Nhưng trong thời gian 25 năm khởi đầu,
Internet cần được đầu tư trước dưới hình thức đầu tư xã hội.

Các đầu tư xã hội khởi đầu này giải thích tại sao Internet là một hệ thống

truyền thông do Hoa Kỳ khống chế và tại sao các công ty Mỹ là những nhà dẫn

Liên Kết Chia Sẽ

** Đây là liên kết chia sẻ bới cộng đồng người dùng, chúng tôi không chịu trách nhiệm gì về nội dung của các thông tin này. Nếu có liên kết nào không phù hợp xin hãy báo cho admin.