13. XÂY DỰNG MỘT KIM TỰ THÁP
THỊNH VƯỢNG
Trong thời đại của những ngành công nghiệp trí lực do con người tạo ra, khi tri
thức là nền móng cho sự thịnh vượng, một trò chơi kinh tế toàn cầu mới bắt đầu
thành hình. Không ngạc nhiên chút nào nếu không có quốc gia nào do ngẫu nhiên
có được tất cả những tảng xây dựng đúng chỗ cho kim tự tháp thịnh vượng của
mình. Không có bất cứ nơi nào trên hành tinh này được miễn trừ khỏi nhu cầu
phải xây dựng lại.
Nhật Bản: Thu dọn mớ hỗn độn
Công việc xây dựng lại của Nhật Bản bắt đầu ngay ở tầng dưới cùng của kim
tự tháp với tổ chức xã hội. Nhật Bản cần xây dựng một cấu trúc kinh tế mới có
thể đương đầu với những sự tan rã của các định chế tài chánh.
Hãy xem xét những lời cáo buộc được nghe một cách thường xuyên: chủ nghĩa
tư bản đàn đúm, sổ sách kế toán giả mạo, các khoản cho vay tình cảm cho người
thân và bạn bè, các chính trị gia lãnh lương tháng, những hoạt động mang tính
chất tội phạm. Người ta thường mang ra tham khảo cái gì: Nhật Bản của thập kỷ
1990, sự khủng hoảng của châu Á năm 1997, Nga của năm 1998 hay cuộc khủng
hoảng tín dụng và tiết kiệm ở Hoa Kỳ vào thập kỷ 1980? Câu trả lời, tất nhiên là
“tất cả những cái đó”. Bài học rất rõ ràng - sớm muộn, mọi người cũng sẽ kinh
nghiệm về sự khủng hoảng. Hãy để cho ai đó chưa hề bị vấp ngã ném viên đá đầu
tiên.
Câu hỏi có liên quan duy nhất là những chính phủ nào sẽ thu dọn mớ hỗn độn
này tốt nhất. Những nước thua cuộc là những nước mà chính phủ bất lực không
thể làm điều cần phải làm. Nhìn từ triển vọng về khả năng biểu lộ có thể đương
đầu với hậu quả của một nền kinh tế bong bóng, Nhật Bản chính là quốc gia bệnh
hoạn nhất trên vành đai Thái Bình Dương. Nhật Bản đã sụp đổ từ năm 1990,
nhưng tám năm sau, nó không thực hiện được bất cứ bước tiến nào về sự hồi
phục. Kết quả là một thời kỳ đình đốn kéo dài, với tốc độ phát triển âm vào năm
1998 và dự kiến một tốc độ phát triển âm vào năm 1999.
