18
Mối căm thứ nhất của tôi sau khi nghĩ kỹ lại câu chuyện "thổ huyết lợn" là
tức giận. Đó là mối cảm thường có cho những kẻ khi biết mình mắc lừa. Tôi
tức giận Lan đã bày trò để dối tôi... Nhưng khi tôi tự xét chính mình cũng
đã nhiều lần bày trò để dối Lan thì lòng công bằng bắt tôi phải có lòng dong
thứ. Lúc đó tôi lại thương Lan, và tôi thương cả đến sự giả dối của Lan
nữa... Vì đâu mà Lan phải giả dối? Chẳng qua vì yêu tôi. Yêu tôi, có tội gì?
Vậy, đối với tôi, sự giả dối của Lan là vô tội. Cho đến đối với mẹ, sự giả dối
của Lan cũng là vô tội nữa! Một nhà luân lý nào
tự vệ chính đáng của kẻ yếu đó sao? Muốn bênh vực cho ý muốn tự do
của
mình, đối với sự bó buộc, sự áp chế của gia đình, Lan là kẻ yếu, có quyền
dùng thứ lợi khí của kẻ yếu! Tuy vậy, những ý tưởng quảng đại ấy chẳng
giữ được cho cái ý định của tôi hôm qua khỏi thay đổi. Hôm qua, tôi tưởng
bệnh thế của Lan có thể đưa đến cho Lan cái chết, nên tôi định theo Lan mà
bỏ Hữu. Nhưng hôm nay tôi đã biết bệnh Lan là bệnh giả, lòng ích kỷ lại
viện đủ mọi cớ để xin tôi theo Hữu mà bỏ Lan. Nó lại còn kéo cả bạn thân
của nó là gã Tự ái đến kêu nài với tôi rằng: "Ông ơi! Ông ơi! Hôm nọ ông
đã chào bà mẹ cô ta để đi xa rồi! Nếu bây giờ ông còn đến nhà cô ta, còn
viết thư cho cô ta, nhất là còn mở mồm hỏi bà mẹ xin lấy cô ta, thì... con
chết! Ông làm như thế, bà ta có quyền khinh cái nhân cách của ông, có
quyền coi ông là một thằng vô lại, một thằng hèn mạt đấy! Làm cho thiên
hạ ghét, cái đó được! Nhưng làm cho người ta khinh thì nhục lắm, ông ạ!
Cổ nhân dạy: Vua nhục thì tôi chết! Làm tôi ông, nếu ông nhục thì con
không sống được đâu!" Tôi nghe lời cả hai gã. Vội vàng cầm bút viết thật
nhanh một bức thư cho Lan như thế này:
"Tôi tự xét tôi về mọi phương diện, đều thấy không đủ làm một người
chồng có thể mưu được hạnh phúc cho vợ. Tôi rất hối hận từ trước đến nay
đã làm cho Lan phải bao phen khổ sở vì tôi. Tôi không muốn và không dám
còn đem tấm thân tội lỗi này mà làm khổ sở Lan đến suốt đời. Vậy, xin Lan
quên tôi, Lan quên được tôi, thế là Lan thương tôi, là Lan yêu tôi, là Lan
