2
Năm ấy, tôi đã được yêu Mai Hữu. Nhưng trước đó, tôi đã được yêu hoa, và
cả yêu tiểu thuyết nữa. Tôi đã nói tôi thích hoa và thích tiểu thuyết đến mực
nào.
Khi ấy, tôi đã không cần phải học lối "khổ sai" nữa. Tôi đã có nhiều thì giờ
rỗi. Thứ Năm, Chủ nhật, tôi đã được nghỉ, được chơi. Theo tính thích của
tôi, các trò tiêu khiển cho tôi không gì bằng ra vườn hoa của chú tôi mà
thẩn thơ, cùng mượn tiểu thuyết của chú tôi mà đọc. Lần mượn đầu tiên, tôi
phải năn nỉ xin chú tôi đừng cho thầy tôi biết. Vì theo ý thầy tôi, thì tôi cần
phải lúc nào cũng dán đôi con mắt vào những sách vở mà nhà trường dạy.
Còn bao nhiêu thứ có thể cho tôi vui một chút, thầy tôi đều cho là "ngoạn
vật táng chí"
. Cũng bởi thế mà tôi không dám đọc tiểu thuyết ở trong nhà.
Tôi phải đọc vụng ở ngoài vườn hoa. Nhiều khi đọc mải, dưới bóng trăng
tôi cũng cố mà nhìn cho ra những chữ lí tí trong những sách in bằng thạch
bản. Cái đó, sau này có kết quả trong đời tôi: mắt tôi bây giờ gần như cận
thị.
Tâm hồn tôi lúc nhỏ rất lãng mạn và rất giàu thi vị. Nó khảng khái sau khi
đọc các chuyện nghĩa hiệp; nó hăng hái sau khi đọc các chuyện anh hùng;
nó nhàn nhã, nhẹ nhàng, sau khi đọc các chuyện ẩn dật, thần tiên. Từ khi về
ở với thầy, mẹ tôi, ròng rã hơn một năm trời, nó bị cái thực tại buồn tẻ, thấp
hèn đuổi lạc đi xa lắc! Thay vào nó, óc tôi phải chứa một tâm hồn khác: tâm
hồn một đứa trẻ cố lăn lóc chạy theo một mục đích thiết thực, mục đích
kiếm ăn! Nhưng khi ấy thì hoa và tiểu thuyết lại gọi cái hồn thơ của tôi tỉnh
lại một, đôi phần. Dù vậy, nó không còn là cái hồn xưa, sau khi tôi đọc
những chuyện anh hùng, nghĩa hiệp, ẩn dật, thần tiên. Mười sáu tuổi trên
đầu, tôi chỉ còn cái hồn thơ khao khát, mơ màng, sau khi tôi đọc những
chuyện giai nhân, tài tử... Trong vườn hoa, cuốn tiểu thuyết đã gấp bỏ túi,
tôi ngồi, đứng bơ thờ mà nhìn cảnh vật. Dăm ba con bướm, cánh sặc sỡ, xập
xòe lượn quanh, hay lẩy bẩy đậu trên mấy đóa hoa hồng. Một con oanh véo
von lên tiếng hót, ẩn mình trong bóng liễu thướt tha. Đàn chim khuyên vừa
