cô cháu cậu ruột có lấy được nhau không? Tôi sực nhớ muốn rõ điều đó,
cần phải xem bộ hội điển Gia Long! Nhưng bộ sách ấy lại ở tận nhà quê, tôi
có bay về mà xem ngay sao được! Lòng tôi bị ngờ vực vò xé. Thế rồi tôi
cầm chừng như sự tôi yêu Hữu là phạm cấm. Cõi lòng tôi bỗng hóa một
chiến trường mà quân địch đôi bên đương xô xát nhau kịch liệt: bên tình và
bên lễ. Bất thình lình, tôi bỗng như thấy một ông thánh Tàu nào ghé tận tai
tôi mà thét to cái "mạnh lệnh đích xác": "Phát hồ tình, chỉ hồ lễ, nghĩa!"
.
Mạnh lệnh ấy đập vào óc tôi như một nhát roi điện. Chịu nhát roi ấy, quân
bên tình núng thế, chịu thua. Tôi quyết lòng tuyệt giao với thằng giặc Tình,
nếu nó dám đương đầu với ông chúa Lễ. Không phải tôi có yêu gì ông chúa
chuyên chế ấy. Nhưng tôi sợ ông, vì ông có quyền lột hết danh dự tôi, có
quyền ruồng đuổi tôi ra ngoài gia đình, ngoài xã hội. Bồ hôi trán tôi mướt
ra, trong khi nghĩ đến rằng nếu tôi yêu Hữu, quả là trái lễ! Tôi thở dài mà
than cho bao nhiêu hạnh phúc chịu hy sinh vì những mớ giấy lộn ở trong
đời!
Mấy ngày hôm sau tôi những băn khoăn về cớ không biết tôi yêu Hữu có
hợp lễ không! Tôi nhìn Hữu bằng đôi mắt buồn rầu. Mắt tôi càng thấy Hữu
đáng yêu bao nhiêu, thì lòng tôi lại càng âm thầm đau đớn bấy nhiêu.
Nhưng may sao! Làn mây ngờ vực sau khi làm u ám cõi lòng tôi suốt mấy
đêm ngày, vì một sự tình cờ, đã tan như lớp khói...
Trong một bữa cơm, thầy, mẹ tôi nói chuyện với nhau về một đám mới cưới
mà đôi vợ, chồng là đôi cháu cô, cháu cậu ruột. Thầy tôi phàn nàn là: lấy
nhau gần quá! Mẹ tôi thì nói bằng giọng mai mỉa:
- Thì "hoài chuồng trấu ta cho gà người bới" chứ sao!
Nghe xong câu chuyện ấy, lòng tôi hồi hộp nửa mừng, nửa lo. Cái cớ ấy, ai
cũng có thể đoán mà biết được. Dù vậy, trí tôi cũng được một lúc nhẹ
nhàng. Tôi đã tự đáp được một câu hỏi mà luôn mấy hôm, không mấy lúc là
tôi không đem ra để tự hỏi. Trong xã hội đã có những đôi cháu cô, cháu cậu
ruột chính thức lấy nhau, thì sự yêu nhau của những đôi ấy, cố nhiên là
không trái lễ rồi. Nhưng chỉ trong giây lát, trong trí tôi lại nảy luôn ra hai
