trong hang, tôi thấy như đi vào một đám cháy nhà mới dập tắt. Lớp khói
hương nặng nề đọng lại ở trong hang làm cho mắt tôi thấy cay và mũi tôi
thấy khó thở. Trong bóng sáng yếu ớt của hàng trăm ngọn nến, tôi trông vào
trước bệ thờ Phật, thấy người ngồi san sát như họp chợ. Mà ai bảo không
phải họp chợ? Họ đến đó để họp với Phật: Họ đem hương hoa, lễ vật đến
mà mong đánh đổi lấy con, lấy của lấy bình an. Ngoài những người ngồi,
cũng có những người đi, đứng rải rắc khắp nơi. Ấy là những người chiêm
ngưỡng các cánh vốn có ở trong hang như cây thóc, cây tiền, hay là các
cảnh mới chở ở các thành thị vào: Các cô con gái trẻ măng và lịch sự...
Cũng như mọi bọn, các bà trong bọn tôi đóng hành dinh trên mấy tấm chiếu
trải làn can
, trên có đặt linh tinh hai, ba ngọn nến. Các thức ăn đem theo
đã bày la liệt. Các bà đợi chúng tôi vào mới cùng ăn. Ăn, uống xong, rủ
được một bà bạn mới gặp ở trong hang, các bà liền họp nhau... không phải
lễ Phật, mà là "chầu Tổ"
! Tôi thì cùng ba cô đồng bạn đi coi các cảnh
trong động, khi đến bên lối lên Chợ Trời và xuống Âm phủ, Hữu hí hởn rủ
tôi:
- Anh có xuống Âm phủ không? Em xuống với! Hay ta lên Chợ Trời đi!
Tôi lắc đầu cười:
- Anh không muốn lên Chợ Trời, mà cũng không muốn xuống Âm phủ! Chỉ
muốn ở lại trong đời này mãi!
Cả ba cô bạn đều cười. Chạy quanh ở trong động một lúc, chúng tôi ra
ngoài cửa động. Chỉ cách nhau mấy chục bước, mà không khí khác nhau
như ở hai thế giới. Ở trong động là cái không khí ngạt những mùi hương,
ngốt những hơi người của một cửa chợ buôn Thần, bán Phật. Còn đây mới
là cái không khí nhẹ nhàng, trong sạch của cảnh lâm tuyền. Lọc qua làn
mây vẩn, ánh trăng chỉ còn sáng mờ như ánh trời khi mới rạng đông. Cảnh
vật quanh mình, tôi thấy như những cảnh vật ở trong giấc mộng. Một mùi
hương thơm mát của một thứ hoa rừng nào từ xa đưa lại. Bốn bề im vắng,
tôi nghe rõ những tiếng sâu réo rắt trong bóng tối, và những tiếng lá cây, lá
cỏ đùa nhau với ngọn gió xuân. Chúng tôi ngồi mỗi người trên một mô đá.
Trong một lúc, không nhìn nhau mà cũng không nói với nhau câu gì. Không
