chung giường với thầy tôi, tôi phải cố mà nằm yên như một cái xác, đến nỗi
tôi thức hay ngủ thầy tôi cũng không biết nữa. Bấy giờ thầy tôi sẽ hỏi tôi:
- Ngọc thức hay ngủ đấy?
Tôi dạ. Thầy tôi nói:
- Mai là ngày ba mươi, phiên chợ. Thầy cho đứa nó dẫn con
ra chợ. Nó sẽ
chỉ cho con những đứa mà người ta định gả cho con. Chợ Tết, chắc đứa nào
cũng đi cả. Nhược bằng có đứa nào con không xem được, thì trong ba ngày
Tết, thầy cho con đi đến từng nhà mà xem. Các nhà ấy, chỗ quen biết cả ấy
mà! Cứ nói là đi lễ Tết nhân tiện vào chơi. Mà đã có đứa nói, con cũng
không cần phải nói nữa. Thế là người ta biết ý, sẽ lập cách cho con nom
được...
Tôi chiêu tập hết cả sức mạnh bạo trong người, rồi đường hoàng thưa lại:
- Bẩm thầy, cổ nhân ba mươi tuổi mới lấy vợ. Con còn bé, thầy mẹ hãy cho
con chuyên tâm về việc học. Việc hôn nhân xin để thong thả, con tưởng
cũng không muộn gì! - Tôi tưởng tôi viện cổ nhân ra như thế là đủ chiết
phục
được thầy tôi, không ngờ thầy tôi lại cười mà nói bông:
- Con không muốn lấy vợ à? Ngày xưa có một anh, lúc bé, cha, mẹ bảo lấy
vợ cho thì nói: "Xin để thư thả, con còn bé!" Đến lúc nhiều tuổi thì lại nói:
"Con già rồi, còn vợ, con gì nữa!" Rồi thầy tôi lại tiếp bằng một giọng
nghiêm nghị: "Con nói cũng phải. Nhưng con nói thế là con chưa rõ đến
tình cảnh nhà. Đã ngót nửa năm nay, sức thầy thấy yếu đi nhiều. Ăn không
được. Ngủ không được. Ngửi đến rượu thì kinh. Con coi ban nãy ngồi tiếp
bác, thầy chỉ cầm chén chứ có uống đâu. Ông có nói chuyện cụ ngày xưa
khi sắp mất. Thầy xem ra, cái bệnh thầy bây giờ cũng thế. Thế mà thuốc
thang mãi không khỏi con ạ! Con thử nghĩ nếu thầy chết đi thì tình cảnh nhà
ta ra thế nào. Con thì đi học. Các chị con thì chúng nó ở nhà chồng. Ở nhà
chỉ có mẹ con và mấy đứa em nhỏ. Mẹ con, người vốn 'năm ngày ba tật'.
Trông ai khi tắt lửa, tối đèn? Ai là người giúp đỡ mẹ con mà trông coi nhà
cửa, chăm chút các em? Cho nên thầy muốn định liệu sớm cho con. Nhỡ
