- Thưa thầy, nếu thầy không bằng lòng hỏi Hữu cho con, thì thầy hỏi Lan
con nhà ông Đốc Bò cho con vậy!
Thầy tôi nói:
- Con nhà Đốc Bò à? Thầy không biết nó thế nào, nhưng bố, mẹ nó như thế
thì lấy sao được. Nhà nó là một nhà mới nổi, không có nền nếp. Thằng
chồng thì quanh năm cô đầu, cô đít! Con vợ thì suốt ngày rong chơi, ngắm
vuốt. Một nhà kiêu sa, dâm, dật như thế, con cái chắc không có nết. Vả
chăng, những con nhà ấy nó lại gả vào những đám vương tôn, công tử. Trừ
những nhà biết nhà mình, biết quý dòng dõi, nền nếp, thiên hạ họ không
hoài con gái mà gả cho một thằng học trò xác
nhà quê. Nhà ta, nên lấy con gái nhà quê mới phải.
Tôi nín lặng. Vì đã tính trước sự thất bại, nên nghe thầy tôi nói, tôi cũng
không nôn nao lắm. Khi nghe đến câu cuối cùng, trí tôi còn nảy ra một cái ý
nghĩ khôi hài và chua chát: Thế này ra tôi lấy vợ là lấy vợ cho nhà tôi! Thế
mà từ trước tôi vẫn tưởng là lấy cho tôi!
Thầy tôi đóng câu chuyện dằng dai và vô vị của hai cha con, bằng một câu
chen vào giữa hai tiếng thở dài:
- Có ta nói thì nói, chứ ta biết chúng mày, những đứa ra học tỉnh, ngày ngày
trông thấy những con gái thị thành, có đứa nào là thiết lấy vợ ở nhà quê
đâu!...
--------------------------------
Rón rén, co ro.
Tức Lý Bạch.
Trích Luận ngữ. [Xem thơ] có thể phấn khởi được ý chí, xem xét được việc hay dở, hòa hợp được
với mọi người, bày tỏ được nỗi sầu oán.
Tức Viên Mai.
Hay loay hoay, không yên.
Ý nói cho người dẫn đi.
Chiết: bẻ gãy, chiết phục có nghĩa là dùng sức mạnh để hàng phục. Ở đây có thể hiểu là "thuyết
phục".
Kíp: khẩn cấp; chầy: trì hoãn. Kíp chầy nghĩa là "sớm muộn".
Ý nói học trò nghèo kiết xác.
