chúa giáo. Thông qua nói chuyện với Cao Phan Long và Trâu Nguyên Tiêu,
Trương Nguyên được biết người của Đông Lâm Đảng đa phần đều có cảm
nhận tốt về Thiên chúa giáo, Cao Phan Long còn từng kết giao với Matteo
Ricci. Matteo Ricci là người sùng Nho phản Phật, người đề xướng chống
lại đạo Phật, phát triển Nho giáo đương nhiên là được người của Đông Lâm
Đảng hoan nghênh rồi.
Bậc cha chú đời trước của Cố Hiến Thành và Cao Phan Long đều dựa
vào kinh doanh đất đai và buôn bán mà lập nghiệp, cũng coi như thuộc tầng
lớp trung, tiểu địa chủ. Đông Lâm Đảng có một số người nằm trong tầng
lớp này, còn một số thì xuất thân từ tầng lớp thương gia lớn, những người
thanh bần như Lưu Tông Chu, Ngụy Đại Trung cũng không ít. Cao Phan
Long cũng giống như Cố Hiến Thành, đều đề xướng việc buôn bán trao đổi
hàng hóa, có ý thức kinh doanh rất mạnh mẽ, nên Cao Phan Long quả thật
rất phản đối việc chưng thu thuế thương nghiệp, ông ta cho rằng việc chưng
thu thuế thương nghiệp không khác gì cướp của của dân. Thế nhưng, ông ta
cũng phản đối việc tăng thêm điền tô, thuế nông nghiệp, theo như Cao Phan
Long nhìn nhận, thì việc hạn chế thuế thu chính là hạn chế hoàng quyền.
Ông ta cho rằng, cái tai hại của việc tăng thêm diện tích ruộng đất cho thuê
chính là nằm ở chỗ thẩm tra đối chiếu. Ông ta chủ trương giảm thiểu gánh
nặng, chia ruộng đất cho dân, cổ vũ người dân khai khẩn đất hoang. Về
việc thành lập kho lương cứu đói, ông ta và Trương Nguyên nói chuyện rất
tâm đầu ý hợp.
Không bàn đến những người khác trong Đông Lâm Đảng, chỉ với một
Cao Phan Long này thôi, thông qua cuộc nói chuyện dài lần này, Trương
Nguyên nhận thấy Cao Phan Long đích thực chính là một chí sỹ coi việc
thiên hạ là trách nhiệm của mình, chí ở thế đạo, coi trọng thực học, có sự
đồng cảm sâu sắc với nỗi khốn khổ của dân chúng. Năm năm trước, Tam
Ngô lũ lụt nghiêm trọng, Cao Phan Long viết thư cho Tào Vận Tổng đốc
Lý Tam Tài mà thở than rơi lệ, còn vì việc đó mà thành lập hội Đồng
Thiện, quyên góp tiền gạo ứng cứu nạn dân, cứu sống vô số người. Đương
