chị, tôi nghĩ chị cũng không biết tôi, chị làm như vậy khiến tôi
bối rối. Tôi khuyên chị, dìu chị đến ngồi trên một mỏm đá, sau
đấy tôi thò đầu vào hang như ông già cắt tóc vừa rồi.
Chị hỏi tôi: “Anh làm gì thế?”.
Tôi nói: “Xem có còn ai nữa không”.
Chị lại bật khóc, nói: “Hết rồi... không còn ai đâu. Tôi vừa vào
đường hầm thì họ bịt ngay cửa, ngồi ở cửa hầm tôi nghe họ
chiến đấu, cho đến khi dứt tiếng súng tôi mới đi”.
Tôi hỏi: “Có ai bị bắt không?”.
Chị nói: “Không rõ, chắc là hi sinh cả rồi”.
Cái buổi tối ma quỷ và thiên sứ bắt tay nhau cùng xuống trần,
chỉ một cuộc đọ súng ngắn ngủi, tôi đã biết chết là gì, sống là gì,
sống và chết cận kề bên nhau, bí ẩn không sao hiểu nổi. Tôi cảm
ơn Thượng đế đã cho tôi con đường sống vào lúc nguy nan,
nhưng tôi vẫn chửi rủa Thượng đế đã cướp đi sinh mạng của các
đồng chí. Tôi còn nhớ cuộc họp hôm ấy có mười một người, tức
là tối hôm ấy chúng tôi hi sinh bảy đồng chí. Nếu tính cả người
canh gác ngoài sân thì số người hi sinh lên đến tám. Nhưng tôi
không biết người ấy có hi sinh hay không. Tôi cũng không biết
đấy có phải là ông già râu bạc hay không, có thể là ông. Thật
tình, cho dù chỉ mới gặp lần đầu, tôi đã băn khoăn và nghi ngờ
ông già này rồi. Tôi không thể quên lúc ông đi ra, ông ta đã để lộ
ánh mắt run rẩy. Nếu nói có người bán rẻ chúng tôi là người
trong nội bộ thì chính là ông ta, đồ hèn hạ! Nhưng không ai biết
kẻ đê hèn ấy lại ở ngay trong chúng tôi, lúc này tôi cũng không
biết, cho nên tôi nghi ngờ cũng là việc không công bằng.
