BỤI QUÝ
T
ôi không sao nhớ ra được là mình đã biết câu chuyện anh thợ quét rác
thành Pari tên là Giăng Samet như thế nào. Samet kiếm sống bằng nghề
quét dọn những xưởng thủ công trong khu phố anh ở.
Samet sống trong một túp lều ở ngoại thành. Tất nhiên, có thể tả tỉ mỉ
khu ngoại ô song như vậy sẽ đưa độc giả ra ngoài lề câu chuyện. Thiết
tưởng chỉ cần nhắc lại rằng, đến nay, ở những khu ngoại thành Pari, vẫn còn
lại những tường thành cổ bằng đất cũng đủ. Vào khoảng thời gian xảy ra
câu chuyện, những bụi hoa kim ngân và sơn trà vẫn mọc um tùm trên tường
thành và chim chóc làm tổ trong những bụi đó. Túp lều của anh thợ quét rác
nằm ép sát vào chân tường thành phía bắc, kề bên những ngôi nhà nhỏ bé
của các bác hàng thiếc, các bác thợ giày, những người đi nhặt mẩu thuốc lá
và những người ăn xin.
Nếu như Môpatxăng để ý đến cuộc sống của những người cư trú trong
những túp lều nọ, hẳn ông đã viết thêm được một số truyện ngắn tuyệt hay.
Có khi chúng sẽ làm cho vinh quang vốn đã rực rỡ của ông thêm nhiều ánh
lấp lánh mới. Đáng tiếc là không một người ngoài cuộc nào để mắt đến
những nơi ấy, trừ lũ mật thám. Mà bọn này cũng chỉ ló mặt tới đấy trong
trường hợp phải đi lùng kiếm đồ vật mất trộm.
Bằng vào biệt hiệu “Gõ kiến” mà hàng xóm láng giềng đặt cho Samet,
ta phải hình dung anh là một người gầy gò, mũi nhọn và dưới vành mũ bao
giờ cũng lủng lẳng một mớ tóc giống như mào chim.
Trước kia, Samet đã từng được sống những ngày sung sướng. Anh đăng
lính trong quân đội của “Tiểu Napôlêông” trong thời gian chiến tranh ở
Mêhicô. Samet gặp may. Anh bị sốt rét nặng ở Vera-Krux. Anh lính ốm yếu
chưa từng qua một trận đọ súng thật sự nào liền được gửi về nước. Viên chỉ
