LÃO HÀ TIỆN - Trang 35

cho chúng ta, là một con người nhanh nhảu và đầy lòng sốt sắng, bác ta nói
rằng đã chọc trời khuấy nước hộ cậu, và đoan quyết rằng mới trông thấy
mặt cậu, bác ta đã có cảm tình rồi.
Clêan: - Tao có đủ số tiền vạn rưỡi quan mà tao hỏi vay chứ?
La Flet: - Vâng, nhưng với một vài điều kiện nhỏ mà cậu phải chấp nhận,
nếu cậu định tâm cho công việc trôi chảy.
Clêan: - Bác ta có cho mày được giáp mặt người bỏ tiền cho vay không.
La Flet: - Ôi chà! Rõ thật, lề lối chẳng phải như vậy đâu. Hắn còn dụng
công lánh mặt hơn cậu nữa, và hắn giữ bí mật đến lắm trò, cậu không thể
tưởng xiết. Người ta nhất định không cho biết tên tuổi của hắn, và ngày
hôm nay người ta sẽ thu xếp cho hắn sẽ tiếp xúc với cậu trong một ngôi nhà
mượn, để được nghe chính mồm cậu nói cho biết tình hình tài sản và gia
thế của cậu; nhưng tôi tin chắc rằng cứ nói đến tên ông cụ nhà ta, là công
việc sẽ được dễ dàng.
Clêan: - Và nhất là bà cụ nhà tao đã qua đời, thì phần gia tài mà tao được
thừa hưởng của bà cụ, chẳng ai cất quyền tao được.
La Flet: - Đây là mấy khoản mà chính hắn đã đọc cho người môi giới viết
ra, để đưa cậu xem, trước khi nhúc nhích công việc:
"Giả sử người cho vay được trông thấy mọi bảo đảm chắc chắn, và người
đứng vay đã thành niên, và thuộc giađình có tài sản dồi dào, vững chắc, bảo
đảm trơn tru, không mắc míu, thì hai bên sẽ làm một trái khoán phân minh
và chính xác trước mặt một viên chưởng khế, chọn người hết sức đứng đắn,
và muốn được như vậy, sẽ do người cho vay lựa chọn, vì việc lập văn tự
cho đúng thể thức là điều tối quan trọng đối với người cho vay."
Clêan: - Cái đó thì chả có gì phải nói.
La Flet: - "Người cho vay, muốn lương tâm không có điều gì áy náy, chủ
trương bỏ tiền ra chỉ lấy lãi mười tám đồng ăn một (1) .
Clêan: - Mười tám ăn một, lạy chúa! Thật là phải chăng. Chả kêu ca gì.
La Flet: - Đúng thế. “Song lẽ, vì người cho vay nói trên không có sẵn
trong nhà món tiền kia, và muốn chiều lòng người đứng vay, đã buộc lòng
phải đi vay lại của người khác món tiền đó, theo lãi năm đồng ăn một (1) ,
nên đúng lý người đứng vay thứ nhất kể trên phải trả số lãi này, không kể