với Louis Lavelle (1883 − 1951), một nhà tư tưởng người Pháp thuộc thế
kỷ 20. Suy tư triết học của Louis Lavelle đặc biệt mang dấu ấn của truyền
thống triết học phương Tây. Ông tìm cách nối kết triết thuyết của Platon
thời cổ đại Hy Lạp với tư tưởng của Kitô giáo, với tư tưởng triết học hiện
đại nơi Descartes và triết học hiện sinh của thế kỷ 20.
2. CÓ MỘT DÒNG TRIẾT HỌC HUYỀN NHIỆM PHƯƠNG TÂY
– VỚI LOUIS LAVELLE:
Chúng tôi đối chiếu tư tưởng của Đạo Đức Kinh với tư tưởng triết học
của Louis Lavelle là bởi [theo quan điểm của tác giả Karl Albert] những gì
ngày nay ở Bắc Mỹ và châu Âu, kể cả trong những nước Bắc Âu
(Skandinavia), ngành học mang tên triết học không giúp gì nhiều cho ta
hiểu được hệ tư tưởng Ấn Độ và Trung Hoa: với luận lý học biểu tượng,
phân tích luận lý về ngôn ngữ, với suy tư khoa học lý thuyết về nghệ thuật
của chủ thuyết duy lý phê phán, hay với phê bình ý thức hệ theo khuynh
hướng duy thực nghiệm hay Tân Mác-xít, với tất cả những thứ ấy ta không
thể tới gần Lão Tử được.
Nhưng trong triết học phương Tây cũng có một truyền thống, được bắt
đầu với tư tưởng triết học Hy Lạp rồi kéo dài đến tận thế kỷ 20, truyền
thống đó chúng ta phải nhìn nhận là nó được nối kết với huyền triết. Sự nối
kết này giữa triết học và huyền triết lại đã bị lãng quên. Vì vậy chúng ta
phải đặc biệt quan tâm đến nó. Cái huyền nhiệm triết học của phương Tây
này có thể giúp ta phần nào hiểu được cái huyền nhiệm của Đạo Đức Kinh.
Trong thời gian ở Basel (nước Áo), Nietzsche đã nhìn lui về triết học
Tiền Platon, và cũng đã nhìn tới mọi cách suy tư triết học sau này, rồi đã
nói về câu “tất cả là một” , rằng câu nói ấy là “một mệnh đề niềm tin siêu
hình, nó có nguồn gốc từ một trực giác huyền nhiệm, và chúng ta trong mọi
cách suy tư triết học và luôn mãi trong mỗi lần suy tư phải gắng sức diễn tả
nó ra cho thấu đáo hơn” ( Toàn tập , q.III, 361). Cũng vì vậy, nó là “phát
