khiêm tốn]. Như vậy, chẳng phải là lấy hèn làm gốc đấy ư? Không phải vậy
chăng? Cho nên không được khen tức là được lời khen cao quí nhất.
Không muốn được quí như ngọc, bị khi như sỏi.
Chữ nhất (một) trong câu đầu cũng là chữ nhất trong: “thánh nhân bão nhất”,
chương 22, trỏ đạo.
Ba chữ “kì trí chi” ở cuối đoạn đầu, có người ngỡ là lời chú thích của người
sau.
Hai chữ “bất cốc” trong đoạn cuối, có người dịch là “không đáng ăn”. Từ
Hải không có nghĩa đó.
Câu cuối, hai chữ “lục lục”, và 2 chữ “lạc lạc” có người hiểu là đẹp đẽ, hoặc
ít; và xấu xí hoặc nhiều. Đại khái cũng là cái nghĩa đáng quí, đáng khinh.
Câu đó có người dịch là: Không muốn được quí như ngọc mà muốn bị khinh
như sỏi, lấy lẽ rằng như vậy hợp với ý: “sang lấy hèn làm gốc” ở trên. Dịch
như chúng tôi thì có nghĩa là không muốn được người ta khen mà cũng
không bị người ta chê.
40
反者道之動，弱者道之⽤。天下萬物⽣於有，有⽣於無。
Phản giả đạo chi động, nhược giả đạo chi dụng. Thiên địa vạn vật sinh ư
hữu, hữu sinh ư vô.
Luật vận hành của đạo là trở lại lúc đầu [trở lại gốc], diệu dụng của đạo là
khiêm nhu.
Vạn vật trong thiên hạ từ “có” mà sinh ra; “có” lại từ “không” mà sinh ra.
