LÂU ĐÀI - Trang 262

tuy thế anh ta cũng có một cái gì đó: với việc được gần tất cả, anh ta
có thể rình đón và lợi dụng những cơ hội thuận lợi; không phải là
nhân viên, nhưng có thể tình cờ anh ta có việc gì đó, nếu đang lúc
không có sẵn nhân viên thì chỉ cần gọi một tiếng là anh ta có mặt
ngay; chỉ một phút trước đó anh ta còn chưa là gì cả, và bây giờ đã là
nhân viên. Lúc nào thì có dịp như thế? Đôi lúc ngay lập tức, khi anh
ta vừa mới đến nơi chưa kịp nhìn quanh, thì đã có thời cơ, ở đây
không phải người mới vào nghề nào cũng đủ can đảm để chộp ngay
lấy thời cơ. Lúc ấy thì lại phải mất hàng năm, lâu hơn so với thủ tục
tiếp nhận, theo đúng cung cách thủ tục của nó thì người ta không
thể nhận kẻ được phép đến đó một cách bất hợp pháp như vậy. Vậy
là có nhiều điều để suy nghĩ; nhưng chúng không nói ra rằng khi
tiếp nhận chính thức vào làm việc thì sự lựa chọn rất nghiêm ngặt,
và người xuất thân từ gia đình bất kể có tiếng xấu như thế nào đều
bị từ chối trước. Anh ta có thể trải qua thủ tục tiếp nhận hồ sơ, lo
lắng chờ đợi kết quả hàng mấy năm trời, ngay từ ngày đầu người ta
đã rất đỗi ngạc nhiên hỏi anh ta làm thế nào mà lại có thể dấn thân
vào một thử nghiệm vô vọng như thế. Nhưng anh ta vẫn hy vọng,
làm sao anh ta có thể sống khác cơ chứ; thế rồi sau nhiều năm tháng,
có lẽ khi đã thành bô lão, anh ta mới được biết là người ta từ chối,
rằng tất cả thế là hết, anh ta đã sống vô ích. Tất nhiên ở đây cũng có
những trường hợp ngoại lệ, chính vì thế mà người ta dễ dàng bị
quyến rũ như vậy. Có khi rút cuộc họ nhận những người mang tiếng
xấu, có những viên chức có thể nói là bất chấp cả ý chí của mình, họ
thích cái mùi hoang dã đó, trong khi kiểm tra, họ hít ngửi không khí,
mồm xệ xuống, mắt trợn trừng, rõ ràng họ thấy con người như thế
gợi lên một khẩu vị đặc biệt, và họ phải cố sức bám vào các bộ luật
để có thể cưỡng lại việc tiếp nhận anh ta. Tuy nhiên điều ấy đôi khi
cũng không dẫn đến việc người ta nhận anh chàng đó, mà chỉ làm
kéo dài vô tận thủ tục tiếp nhận, nó không kết thúc mà chỉ đứt đoạn
bởi cái chết của người đó. Như vậy là việc nhận người đúng quy
cách cũng như là nhận không đúng quy cách đều gặp khó khăn giấu