LÂU ĐÀI - Trang 314

luôn xuất hiện trước các đương sự một viên thư ký đã được xác
định, người ta phải giữ các quan hệ công việc. Viên thư ký này
không nhất thiết phải nắm vững vụ việc hơn những người khác,
chuyện này đã có tổ chức và những yêu cầu cấp bức của nó quyết
định. Tình hình là như vậy. Bây giờ ông thử nghĩ xem, ông đạc điền,
rằng có một đương sự chẳng hạn, ai biết được là nhờ những hoàn
cảnh như thế nào, dám coi thường tất cả những trở ngại mà vừa rồi
tôi đã mô tả cho ông, bỗng dưng bắt gặp viên thư ký nào đó trong
đêm, người phần nào có thẩm quyền trong vụ việc đang nói đến.
Ông chưa bao giờ nghĩ đến khả năng này hay sao? Tôi tin. Cũng
không cần phải nghĩ tới nó, bởi vì chưa từng xảy ra việc đó. Đương
sự như thế này phải là hạt giống nhỏ, khéo léo, có hình thức đặc biệt
như thế nào thì mới lọt qua được cái sàng khó lọt ấy chứ. Ông nghĩ
là không thể xảy ra sao? Ông nghĩ đúng, hoàn toàn không thể xảy ra.
Nhưng một đêm nào đó nó cứ xảy ra, ai mà dám chắc được mọi
chuyện. Trong mọi trường hợp, tôi chưa biết ai trong số những
người quen của tôi gặp phải chuyện đó, nhưng việc này chưa chứng
minh được gì và phạm vi quen biết của tôi rất hạn chế so với con số
liên quan đến chuyện đó; hơn nữa, đã chắc gì viên thư ký gặp phải
chuyện như vậy lại thừa nhận sự việc mình làm bởi vì đó là việc vô
cùng riêng tư, và trong chừng mực nhất định động chạm nghiêm
trọng tới đạo đức nghề nghiệp. Dù sao kinh nghiệm của tôi có lẽ
chứng minh được một điều: Đó là chuyện hiếm có, thật ra chỉ tồn tại
trong những lời đồn đại, là hiện tượng hoàn toàn vô căn cứ, mà sợ
nó thì thật là quá đáng. Nếu như trong thực tế nó vẫn xảy ra thì về
mặt hình thức có thể làm cho nó vô hại bằng cách chứng minh
những trường hợp như thế không thể có - một việc quá dễ - trên thế
gian này. Nói chung đó là một hiện tượng bệnh hoạn, nếu ai đó sợ
đến mức phải trốn dưới chân và không dám thò đầu ra ngoài. Và
nếu toàn bộ cái không thể có đột ngột trở thành hiện thực thì lập tức
thế giới sụp đổ ngay chăng? Ngược lại. Thế giới sụp đổ, đó là điều
không thể có hơn cả điều không thể có. Tất nhiên nếu một khi