đuổi tôi về.
- Việc đó lại là chuyện khác, - trưởng thôn nói - trong chuyện đó
tôi không quyết định được, nhưng tôi có thể giải thích chuyện hiểu
lầm đã xảy ra như thế nào. Trong cái văn phòng lớn như của bá
tước, có thể xảy ra việc ban này cần cái này, ban kia cần cái kia, ban
này không biết đến chỉ thị của ban kia, cho dù sự kiểm tra của cấp
trên là hết sức chính xác nhưng thực chất lại diễn ra quá muộn, cho
nên luôn luôn có thể xảy ra một sự lộn xộn nho nhỏ. Tất nhiên
thường chỉ là những chuyện vặt vãnh mà thôi, tỉ như trường hợp
của ông vậy. Theo tôi biết, trong những vụ việc lớn chưa hề xảy ra
lỗi lầm, nhưng trong những vụ việc không đáng kể thỉnh thoảng lại
xuất hiện sai lầm nghiêm trọng. Trường hợp của ông, tôi sẵn sàng kể
lại cho ông toàn bộ sự việc đã xảy ra như thế nào mà không cần giấu
giếm - tôi chưa đủ tư cách là một viên chức để làm việc đó, tôi chỉ là
một nông dân giản dị và tôi cũng sẽ là nông dân mà thôi. Cách đây
đã lâu rồi, khi tôi mới làm việc được vài tháng thì có nhận được một
thông báo, tôi không còn nhớ là từ ban nào gửi, trong đó các vị ấy
theo tác phong dứt khoát thường thấy đã cho tôi biết là họ nhận
người đạc điền, và làng phải có sẵn những đồ án và những ghi chép
cần thiết. Bản thông báo ấy tất nhiên không liên quan đến ông, bởi vì
việc đó đã xảy ra cách đây lâu lắm rồi, tôi đã chẳng còn nhớ đến nếu
không bị ốm, khi nằm trên giường thì có quá nhiều thời gian và hay
nghĩ ngợi về đủ mọi thứ việc. Mici à, - ông ta nói với người đàn bà
đang lăng xăng đi đi lại lại một cách khó hiểu trong phòng, đột ngột
cắt ngang câu chuyện của mình, - nhờ em tìm hộ xem, may ra em
thấy tờ thông báo ở trong tủ. Chả là bản thông báo ấy có từ thời kỳ
đầu, lúc ấy cái gì tôi cũng cất cẩn thận - ông ta quay lại phía K. có ý
giải thích.
Người đàn bà mở tủ, K. và trưởng thôn cùng nhìn vào. Cái tủ
nhét đầy các loại giấy tờ. Khi người đàn bà mở tủ, hai tập hồ sơ lớn
