chức trách là không tính đến các khả năng sai lầm. Và tổ chức tuyệt
vời của bộ máy hành chính đã chứng thực nguyên tắc cơ bản đó, và
không thể thiếu nó nếu như người ta muốn tiến hành giải quyết
công việc một cách nhanh nhất. Với những chuyện như thế, Sordini
không được dò hỏi ở các phòng ban khác, mà những phòng ban ấy
cũng không trả lời cho anh ta đâu, bởi vì họ nhận ra ngay rằng đó
chỉ là chuyện làm sáng tỏ một sai sót tình cờ.
- Thưa trưởng thôn, ông cho phép tôi được nêu một câu hỏi, - K.
nói, - có phải vừa rồi ông đã nhắc đến ban thanh tra nào đó? Cứ theo
suy nghĩ của ông thì mọi việc diễn ra mà không có sự giám sát thì
người ta phát ốm lên mất.
- Ông quá nghiêm khắc đấy, - trưởng thôn nói, - nhưng ông cứ
nghìn lần nghiêm khắc hơn thì vẫn chưa là gì cả so với sự nghiêm
khắc của nhà chức trách đối với bản thân. Một kẻ hoàn toàn xa lạ và
ngờ nghệch thì mới đặt những câu hỏi như thế. Rằng có chăng
những nhà thanh tra ư? Vâng, ở đây đâu cũng có ban thanh tra hết.
Tất nhiên công việc của họ không phải là tìm kiếm những sai sót xảy
ra trong ý nghĩa thông thường của từ thanh tra, bởi vì lỗi lầm không
xảy ra, mà nếu có xảy ra những thiếu sót như trong trường hợp của
ông thì ai có thể nói dứt khoát rằng quả thật đó là thiếu sót?
- Đây là chuyệnới! - K. kêu lên.
- Đối với tôi thì lại quá cũ rồi, - trưởng thôn nói. - Tôi cũng nghĩ
gần như ông rằng có sai sót xảy ra, và vì thế mà Sordini đã phát ốm
nặng vì tuyệt vọng, các văn phòng thanh tra cấp một cũng đã công
nhận khuyết điểm là ở đây, nhờ họ mà chúng ta biết được nguồn
gốc khuyết điểm nữa. Nhưng ai có thể quả quyết rằng các văn
phòng thanh tra cấp hai, cấp ba và những người khác cũng đều cho
là như thế?
- Được rồi, - K. nói, - tôi không muốn dính vào những chuyện
đắn đo, cân nhắc kiểu đó, tuy nhiên lần đầu tiên tôi được nghe về
