những người này lập ra hệ thống kế toán giúp hiểu được các số liệu hằng năm
và kiểm tra được công việc qua sổ sách. Trong giới thương nhân thành thị, anh
luôn được xin lời khuyên về các đối tác buôn bán nước ngoài. Anh có nghề
phụ là làm trọng tài phân xử, hầu hết là các tranh chấp thương mại, do năng lực
của anh trong việc đánh giá các nhân tố thực tế ở mỗi trường hợp, đưa ra quyết
định một cách nhanh chóng và công tâm, được tín nhiệm ở đây, ở Calais và ở
Antwerp. Nếu hai bên tranh chấp có thể ít nhất là đồng ý về sự cần thiết tiết
kiệm chi phí và những trễ nải do đưa nhau ra tòa thì Cromwell là người mà ta
cần đến, với một khoản phí; và anh ta thường có cái đặc quyền dễ chịu là khiến
cho cả hai bên thỏa mãn ra về.
Đấy là thời gian tốt đẹp với anh: mỗi ngày là một trận đánh mà anh có thể
chiến thắng. “Anh vẫn thờ phụng Chúa của người Do Thái, ta biết,” ngài
Thomas More nhận xét vậy. “Ý ta là, anh thờ Thần Tài
.” Nhưng khi mà
More, một học giả được kính trọng ở khắp châu Âu, thức dậy ở Chelsea chuẩn
bị buổi cầu nguyện đầu ngày bằng tiếng La tinh thì anh tỉnh dậy trước một
đấng sáng tạo nói năng bằng thứ phương ngữ liến thoắng của phường chợ búa;
khi More thu xếp để bắt đầu vào cuộc phạt roi hành xác, anh và Rafe phóng
đến phố Lombard để xem các tỉ giá hối đoái trong ngày. Thực thì chẳng phải
anh phóng; một vết thương cũ thỉnh thoảng vẫn nhói lên, và khi mệt mỏi thì
một bàn chân hướng vào trong, như thể anh đang quay bước về phía mình.
Người ta đồn đoán ràng đó là hậu quả của một mùa hạ với Cesare Borgia. Anh
thích những câu chuyện người ta kể về ông này. Nhưng Cesare bây giờ đâu?
Ông ta đã chết.
“Thomas Cromwell ấy à?” Dân chúng bảo. “Đó là một người rất sáng ý. Có
biết là anh ta thuộc lòng cả cuốn Tân Ước không?” Nếu nổ ra cuộc tranh luận
về Chúa thì phải tìm đến anh ta; anh ta chính là người bảo cho nông nô của ta
cả chục lý do chính đáng rằng tô tức là hợp lý. Anh ta là người giải quyết mọi
thưa kiện lôi thôi đã trói buộc người ta suốt ba đời, hay thuyết phục đứa con
gái nhỏ thút thít của ta lấy tấm chồng mà con bé thề rằng sẽ không bao giờ lấy.
Đối với thú vật, phụ nữ và những người khiếu kiện nhút nhát thì anh ta cư xử
mềm mỏng nhẹ nhàng; nhưng anh ta sẽ làm cho đám chủ nợ phải khóc. Anh ta
có thể bàn luận với ta về vùng Caesars hay đặt làm cho ta các món đồ thủy tinh
Venice với một cái giá rất phải chăng. Không ai nói giỏi hơn anh ta khi anh ta
