Do vậy, đối với ai đã biết tu tập với sự tỉnh-giác thì không cần thiết phải có
người khác chỉ dạy nhiều nhiều đủ thứ thì mới có thể nhìn thấy và hiểu biết (sự
thật). (Vì mọi sự chỉ dạy và hướng dẫn cũng chỉ là tương đối, chứ chúng cũng
không phải là chắc-chắn). Ví dụ theo kinh điển, Đức Phật trong một kiếp trước là
vị Vua Mahajanaka. Ông chẳng cần phải tu học gì nhiều hết. Tất cả những gì ông
vua làm là ngồi quan sát một cây xoài.
Một ngày, khi đang đi thăm khu vườn cùng với đoàn tùy tùng của mình, từ
trên ghế ngồi trên lưng voi, nhà vua để ý thấy có nhiều trái chín nằm bên trong
những lá cây xoài. Nhưng không kịp dừng lại, nhà vua quyết định sẽ quay lại để
hái vài trái ngon. Nhưng nhà vua không biết, những đại thần đi theo thấy xoài thì
tham ăn, nên ngay sau đó đã đến hái sạch những trái xoài. Họ dùng sào móc để
kéo giựt tất cả các nhánh xoài, làm lá cành rớt đầy xung quanh gốc xoài.
Chiều đó nhà vua quay lại, tưởng tượng trong đầu về những trái xoài thơm
ngọt. Nhưng nhà vua giựt mình nhìn thấy không còn trái xoài nào, là cành bị phá
nát, rơi rớt đầy dưới đất.
Nhà vua rất thất vọng và bực tức, nhưng rồi nhà vua nhìn sang cây xoài
khác, lá và cành của nó vẫn còn nguyên vẹn. Ông thắc mắc. Rồi ông nhận ra vì
nó không có trái. Nếu cây không có trái thì chẳng ai đụng đến, nên lá cành vẫn
còn nguyên trên cây, tươi tốt. Bài học này làm cho nhà vua đắm chìm trong suy
nghĩ trên suốt đoạn đường về. ''Làm vua cũng không sướng, đầy phiền não và
khó khăn. Lúc nào cũng phải để ý đến tất cả những thần dân. Điều gì xảy ra nếu
một ngày họ sẽ cố tấn công, lật đổ, chiếm ngai vua?''. Đó là điều làm các nhà vua
không thể yên ngủ suốt đời; ngay cả khi ngủ cũng nằm mơ thấy mình có thể bị lật
đổ bất cứ lúc nào.
Nhà vua lại tâm niệm, cây xoài không trái thì cành lá còn nguyên lành. ''Nếu
chúng ta cũng giống cây xoài đó, thì ‘lá’ và ‘cành’ của chúng ta sẽ không bị làm
hại''.
Nhà vua đã ngồi xuống và thiền trong phòng của mình. Cuối cùng nhà vua
quyết định đi tu, nhân duyên từ bài học về cây xoài. Ông ví mình như cây xoài và
kết luận rằng nếu một người trở nên không còn dính líu gì với những cách của thế
gian, thì người ấy sẽ thực sự độc lập, tự do, không còn lo lắng hay bị khó khổ.
Tâm sẽ không còn bị quấy nhiễu hay phiền não. Quán chiếu như vậy, nhà vua đi
tu.
