thói tâm, thói tật, tánh khí, khuynh hướng, tà kiến, tà chấp...đã được tích tụ từ
trong nhiều kiếp quá khứ và một phần trước của kiếp sống này).
Đàn ông và phụ nữ-- phụ nữ làm khó khổ cho đàn ông, đàn ông làm khó khổ
cho phụ nữ. Đó là đường lối của mối quan hệ nam giới và nữ giới, vì họ đối
ngược với nhau. Nếu nam sống gần nam, có chuyện gì không. Nếu nữ sống gần
nữ, có chuyện gì không. (Chắc cũng có đầy, nhưng có lẽ cũng ít chuyện hơn khi
nam và nữ ở gần nhau). Khi một đàn ông nhìn thấy một phụ nữ, tim anh ta đập
như cối giã gạo. Cái gì vậy? Tại sao có những xung lực đó? Rồi người nam đó
dính vào luyến ái—nhưng không ai để ý cái giá phải trả sau đó suốt cả đời là gì!
Điều này cũng tương tự với mọi thứ khác. Dù bạn có cố giải thoát mình như
thế nào, bạn sẽ chẳng bao giờ làm được, cho đến khi nào bạn nhìn thấy rõ thế nào
là sự khổ đau của sự ràng buộc và giá trị của sự tự do giải thoát. Người ta thường
tu theo kiểu chịu khổ, cố giữ giới luật, làm theo rập khuôn một cách mù quáng và
không đúng với mục đích theo hướng giải thoát. Trước hết, bạn phải nhìn thấy
được giá trị của sự buông-bỏ những tham dục của mình trước khi bạn có thể bắt
tay vào tu tập thực sự; chỉ có như vậy thì mới có một sự tu tập thực sự.
Mọi thứ làm phải được làm bằng một sự hiểu biết rõ ràng và sự tỉnh giác.
Khi bạn nhìn thấy rõ ràng thì bạn không còn cần phải ép mình chịu khổ trong tu
hành như vậy. Bạn gặp khó khăn và chịu khổ trong khi tu là do bạn không hiểu
được lý tu hành chỗ này! Sự an lạc chỉ có khi đã làm một cách hoàn thiện mọi
việc với thân và tâm của mình. Điều gì còn dang dở sẽ khiến cho bạn cảm thấy
không hài lòng. Những điều đó cứ ràng buộc, làm bạn lo lắng mọi lúc mọi nơi.
Bạn muốn hoàn thành mọi thứ, nhưng khó mà làm tất cả mọi thứ được hoàn
thành.
Lấy ví dụ những người thương buôn hay đến gặp tôi. Họ nói với tôi: ''À, khi
nào nợ nần đã được trả hết và nhà cửa được đàng hoàng, con sẽ đi tu''. Họ cứ nói
vậy, nhưng biết bao giờ họ mới làm xong những điều đó một cách rốt ráo cho
được? Chẳng bao giờ hết việc, chẳng bao giờ chấm dứt. Họ vay mượn để trả nợ,
trả hết cái này, lại vay mượn và trả cho việc làm ăn khác, cứ liên tục như vậy, dễ
gì thoát ra khỏi cái vòng làm ăn. (Những nhà kinh doanh cứ nghĩ khi nào hết nợ
nần và hết việc, họ sẽ đi tu. Nhưng những nhà kinh doanh đang phát đạt cũng đâu
có bao giờ ngừng lại để đi tu đâu. Họ thậm chí không muốn ngừng công việc một
ngày. Nhiều người nằm trên giường bệnh chờ chết còn luyến tiếc duy nhất sự
