Giờ tôi nói về những thứ thuộc trần cảnh bên ngoài, chúng là vậy, nhưng cái
bên ngoài cũng được phản ảnh ở bên trong. Người ta thường chỉ nhìn thấy bên
ngoài, họ không biết bên trong. Giống như khi chúng ta nói “nhìn thấy thân trong
thân” vậy. Nhìn bên ngoài thân là chưa đủ, chúng ta phải hiểu biết thân bên trong
thân. Rồi, khi điều tra quán xét cái tâm, chúng ta cũng nên biết cái “tâm bên trong
tâm.”
Tại sao chúng ta phải điều tra quán xét về thân? Còn “thân trong thân” nghĩa
là gì? Khi chúng ta nói ta hiểu biết tâm, thì đó là cái 'tâm' gì? Nếu chúng ta không
hiểu biết tâm thì chúng ta không hiểu biết những thứ bên trong tâm. Nếu như vậy
thì ta chính là người không hiểu biết khổ, không hiểu biết nguyên nhân khổ và
không hiểu biết con đường dẫn đến chấm dứt khổ.
Những thứ lẽ ra có thể giúp diệt trừ khổ thì chúng không giúp được, bởi do
chúng ta bị xao lãng bởi những thứ khác áp đảo chúng. Cũng giống như chúng ta
bị ngứa ở trên đầu mà đi gãi dưới chân vậy! Cũng giống như vậy, khi có khổ khởi
sinh, chúng ta không biết cách xử lý nó, chúng ta không biết tu tập cách để dẫn
đến làm hết khổ.
Ví dụ, lấy thân này, cái thân mà mỗi người chúng ta mang vác nó đến buổi
nói chuyện này. Nếu chúng ta chỉ nhìn thấy phần hình xác của thân, chúng ta chỉ
mới nhìn thấy bên ngoài của nó. Chúng ta chỉ nhìn thấy nó là thứ đẹp đẽ, là thứ
chắc chắn, là người “thực”. Phật nói rằng nếu chỉ biết vậy là không đủ. Chúng ta
nhìn bề ngoài bằng mắt thường; con nít cũng nhìn thấy được, mấy con vật cũng
nhìn thấy được, đâu khó gì. Bề ngoài của thân thì dễ nhìn thấy, khi chúng ta mê
giữ tấm thân, chúng ta không biết rõ sự thật về nó. Sau khi nhìn thấy thân ngoài,
chúng ta ôm giữ nó, trân quý nó, dính chấp vào nó, rồi nó sẽ ‘cắn’ ta!
Do vậy, chúng ta cần điều tra quán xét “thân bên trong thân”. Bất cứ thứ gì
trong thân, cứ nhìn nó và quán xét về nó. (Sự chánh niệm quán xét về những bộ
phận của thân trong thân được gọi là thiền quán về thân, như Phật đã chỉ trong
kinh Bốn Nền Tảng Chánh Niệm). Nếu chỉ nhìn bên ngoài, chúng ta không nhìn
thấy rõ. Chúng ta nhìn thấy tóc, móng, da,...vân vân, chúng chỉ là những bộ phận
bên ngoài hấp dẫn chúng ta; do vậy Phật đã dạy chúng ta nhìn vào bên trong thân,
để nhìn thấy thân trong thân. Hãy nhìn sâu sát vào bên trong! Chúng ta sẽ thấy
nhiều điều ngạc nhiên bên trong, bởi vì những điều đó ở bên trong ta, nhưng
