Chúng ta có xu hướng như vầy, chúng ta không bao giờ nói “tại đây và bây
giờ”. Không hiểu sao. Hiện tại có gì sai trái hay sao? Điều này là do chúng ta còn
dính chấp vào nhiều thứ. Chúng ta còn ham hưởng thụ những thứ khoái lạc phàm
tục và chưa dám từ bỏ chúng. Vì vậy chúng ta cứ làm ngơ để mặc, cứ để đến “lúc
nào đó” trong tương lai...rồi tính, cứ để từ từ sau này...rồi hẵn tu.
Hãy nói về “bây giờ và tại đây”, về “hiện tại”. Việc tu hành thực sự có thể
được làm ngay trong hiện tại; chúng ta không cần phải chờ đến lúc nào đó trong
tương lai. Thay vì cứ lo lắng về mọi thứ, ta chỉ cần nhìn vào hiện pháp “tại đây và
bây giờ” để nhìn thấy sự không chắc chắn và vô thường. Lúc đó thì, tâm Phật,
Phật tính, cái Người Biết sẽ có mặt. Phật tính được tu tập bằng sự hiểu biết này
nhìn thấy tất cả mọi sự thể đều là vô thường.
Sự hiểu biết được chứng đạt ở ngay đây. Sự định tâm (samadhi), sự tập
trung hợp nhất của tâm, có thể tu tập được ở ngay đây. Ta thường nghĩ khi người
tu sống lánh trần, đang ở trong rừng, thì người đó có được sự bình an của sự
sống; bởi vì tâm được bình an, không bận tâm nhìn hay nghe. Nhưng thực sự
cách đó tâm cũng không được bình an khỏi những ô nhiễm của nó. Những ô
nhiễm vẫn còn đầy trong tâm, chẳng qua lúc này chúng không biểu hiện. Cũng
giống như chỗ nước dơ cặn dưới đáy, nhìn nó trong suốt khi nó không động, chứ
khi có gì quậy động, bùn cặn nổi lên, nó trở thành nước đục. Chúng ta cũng giống
như vậy khi tu tập. Khi chúng ta nhìn thấy hình sắc, nghe âm thanh...cảm giác
khó chịu, ta bị quấy động. Khi không có những đối tượng gây khó chịu đó quấy
nhiễu, ta cảm thấy dễ chịu. Nhưng ta cảm thấy dễ chịu với những ô nhiễm trong
tâm.
Ta muốn có mấy chụp hình. Không có ta thấy thiếu và không vui. Khi có
một cái, ta thấy vui sướng. Rồi khi nó bị hư hay bị mất, ta lại thấy không vui. Cái
gì ta không muốn có mà lại có, ta không vui. Cái gì ta muốn có và có được, ta
thấy vui. Sau đó mất nó ta không vui, hoặc có nhiều nó quá ta cũng chán chường.
Sự định tâm (samadhi) có được từ cách sống cách ly trong môi trường tĩnh
lặng thì cũng giống như vậy. Có yếu tố hỷ lạc được tạo ra bởi trạng thái tâm tĩnh
lặng, nhưng niềm hỷ lạc chỉ đến mức đó mà thôi, bởi vì cái tâm chạy theo tham
dục thì luôn thay đổi. Sau khoảng thiền định thì hỷ lạc cũng biến mất, và sự bất
hạnh sẽ thay thế--giống như khi bị mất máy chụp hình. Vì vậy nên nói rằng niềm
hỷ lạc bình an của thiền định chỉ là tạm thời.
