thức là ở đâu? Ngay cả trong nhà vệ sinh, bạn nghĩ cái gì là không tâm thức... hãy
để anh nào mang búa vào đập bể thử coi! Coi chừng anh đó phải đối diện với bên
''quản lý'' khu nhà đó. Tâm chú tâm vào mọi thứ, ngay cả những thứ ô uế trong
nhà vệ sinh. Ngoại trừ người nào nhìn thấy rõ ràng đường lối của mọi sự vật, đối
với người thường thì không bao giờ có những thứ gọi là không có tâm thức.
Những bề ngoài giả lập là do quy định quy ước mà có. (Đó là giả danh của
mọi thứ). Tại sao chúng ta phải quy ước chúng? Bởi vì về sự thật chúng không có
thực. Ví dụ, có ai muốn làm dấu chỗ này. Anh ta lấy miếng gỗ hay đá đặt lên chỗ
sân này, và gọi nó là cái mốc hay cột mốc. Nhưng thực sự nó đâu phải là cái mốc
hay cột mốc gì, đó chỉ là miếng đá hay miếng gỗ nhưng chính do vậy chúng ta
phải quy định nó thành một cái mốc hay cột mốc như vậy. Tương tự, chúng ta
''quy định'' gọi các thành phố, dân chúng, bầy súc vật... đủ loại tên gọi theo quy
ước (giả danh)! Tại sao chúng ta cứ quy ước vô số thứ trên đời như vậy? Bởi
chúng không có mặt, không có thực, nên phải quy ước đặt tên cho chúng thành
có.
Những khái niệm như ''thầy tu'' và ''cư sĩ'' cũng là do ''quy ước'' mà có.
Chúng ta quyết định đặt cho chúng từ không thành có (giả danh), chứ trong tự
nhiên chúng không phải thực là những thứ đó (không phải thực danh). Giống như
có cái dĩa trống, ai muốn bỏ cái gì lên đó thì bỏ.
(Bỏ xoài lên rồi gọi thành dĩa xoài, bỏ cơm lên gọi là dĩa cơm. Thực chất
chẳng có dĩa xoài dĩa cơm nào cả. Bản thân cái ‘dĩa’ còn chưa là thực nữa, họ lấy
đất cát nhào nặn nung nấu gì đó làm thành cái để đựng đồ ăn, rồi đặt tên thành
‘dĩa’, chứ thực sự cái dĩa cũng không phải thực danh gì cả).
Đó là bản chất của những thứ do quy ước (tục danh, giả danh), bản chất của
sự thật do quy ước (tục đế). Đàn ông và đàn bà cũng là những danh từ do quy
ước, chỉ là những thứ đổi thay xung quanh chúng ta mà thôi.
Nếu chúng ta biết rõ sự thật của những thứ do quy ước thì ta sẽ biết rõ rằng
không có ‘ai’ thực hay ‘người’ thực nào cả, bởi những cái 'người' đó là những cái
do quy ước. Hiểu rõ ràng những thứ đó chỉ là do quy ước, thì ta sẽ được bình an.
Nhưng nếu chúng ta cứ tin rằng ‘ta’, ‘ai đó’, ‘người’, ‘thực thể’, cái ‘của ta’, cái
‘của họ’... là thực, là những thực thể cố hữu tự nhiên, thì ta cứ phải cười phải
khóc liên tục suốt đời với những thứ đó. (Vì nhận lầm chúng ta thực, nhận lầm
cái ‘ta’ là bản ngã thực, nên suốt đời chúng ta cứ liên tục khổ, sướng, buồn, vui,
