nhìn ác thành thiện... nhìn theo cách nào đó. Đây chưa phải là vấn đề. Vấn đề là
sự dính chấp vào những cách nhìn đó, được gọi là māna; sự cố chấp về những
quan điểm đó, coi chúng là sự thật. Chính sự dính chấp dẫn chúng ta bị cuốn
xoáy trong vòng luân hồi sinh tử bất tận, chỉ là do những dính chấp đó. Do vậy,
Phật nói chúng ta phải dẹp bỏ tất cả những quan điểm (thành kiến, thiên kiến, tà
kiến, cách nhìn, quan niệm...) của mình.
Nhiều người sống cùng nhau, ví dụ như các thầy ở trong chùa này, họ vẫn có
thể cùng tu tập một cách thỏa mái nếu quan điểm của họ là hòa hợp với nhau.
Nhưng thực sự đôi lúc chỉ vài ba Tỳ kheo là đã xung khắc lẫn nhau, quan điểm
của họ không hợp nhau. Nếu chúng ta biết khiêm nhường và dẹp bỏ các kiến
chấp của mình thì dù có đông người như số chúng ta đang trong chùa này, chúng
ta vẫn có thể cùng tu tập bên cạnh Tam Bảo.
Nếu nói vì quá đông người nên mới xảy ra bất hòa bất đồng. Thử nhìn con
rít. Con rít có bao nhiêu chân?
Mới nghe hay mới nhìn chúng ta tưởng nó rất
khó đi, những thực tế thì nó đi dễ dàng. Nó đi theo trật tự và nhịp điệu riêng của
nó. Trong sự tu tập của chúng ta thì cũng vậy. Nếu chúng ta tu tập như cách
Thánh Tăng đoàn của Đức Phật tu thời đó thì mọi sự sẽ dễ dàng. Đó là những
người tu một cách thiện giỏi (supatipanno); những người tu một cách chánh trực
(ujupatipanno); những người tu để chuyển hóa khổ (ñāyapatipanno); và những
người tu một cách đúng đắn, hòa hợp (sāmıcipatipanno). Đây là bốn phẩm hạnh,
được thiết lập bên trong chúng ta, làm cho chúng ta trở thành thành viên của
Tăng đoàn (Sangha). Dù chúng ta có mấy trăm hay mấy ngàn người, dù có gì đi
nữa, tất cả chúng ta đều đang đi cùng một con đường. Chúng ta xuất thân khác
nhau, nhưng chúng ta là như nhau. Ngay cả ý kiến của chúng ta khác nhau,
nhưng nếu chúng ta biết tu tập một cách đúng đắn thì chúng ta cũng không va
chạm nhau. Cũng như tất cả mọi sông suối đều chảy ra biển... khi đã ra đến biển,
tất cả đều có mùi vị và màu sắc như nhau. Mọi người đều như vậy. Khi họ bước
vào Giáo Pháp, họ là một với Giáo Pháp. Cho dù họ xuất thân từ những nơi khác
nhau, nhưng nếu họ hòa hợp thì họ hòa nhập với nhau.
Nhưng, nguyên nhân gây ra tất cả mọi xung đột và bất hòa chính là do sự
dính chấp vào các quan điểm, là do ditthi-māna. Vì vậy Phật đã dạy chúng ta dẹp
bỏ mọi quan điểm này nọ. Đừng để cho māna dính nhiều vào những quan điểm.
