dính theo những trải nghiệm thích và không thích đó? Nếu biết nhìn thẳng vào
chỗ này, ta sẽ có một thước đo.
Chỉ cần biết chính mình, đây mới là nhân chứng của ta. Đừng quyết định
theo sức mạnh của những tham muốn của ta. Những tham dục có thể đẩy chúng
ta nghĩ rằng ta là thứ gì đó khác với chính mình. Chúng ta phải nên rất cẩn trọng
chỗ này.
Có nhiều góc độ và phương diện để xem xét, nhưng cách đúng đắn là đừng
chạy theo những tham muốn của ta, chỉ nên chạy theo Sự Thật. Chúng ta nên biết
rõ mặt tốt lẫn mặt xấu, và khi biết rõ chúng, ta buông thả chúng. Nếu chúng ta
không buông thì chúng ta vẫn còn ''hiện hữu'': chúng ta vẫn còn ''có''. Nếu chúng
ta vẫn còn ''là ta'', thì vẫn còn thứ dính lại: vẫn còn sự trở thành và sự tái sinh đầy
ắp.
Do vậy Phật dạy chỉ nên phán xét chính mình, đừng phán xét người khác dù
họ có thiện hay ác. Phật chỉ chỉ ra cách thức, Phật nói ''Sự thật là như vầy''. Còn
tâm, tâm chúng ta có thích sự thật như vậy hay không?
Chẳng hạn, giả như có một Tỳ kheo này lấy thứ gì đó của Tỳ kheo kia, nên
Tỳ kheo kết tội Tỳ kheo này: ''Thầy đã ăn cắp đồ của tôi''. Tỳ kheo này trả lời:
''Tôi không ăn cắp đồ của thầy, tôi chỉ lấy nó''. Rồi họ đến gặp một Tỳ kheo thứ
ba để phân xử đúng sai. Tỳ kheo thứ ba nói sao? Có lẽ Tỳ kheo thứ ba lại yêu cầu
Tỳ kheo thứ nhất nói rõ trước Tăng đoàn. Tỳ kheo đó đứng ra nói: ''Đúng tôi có
lấy nó, nhưng tôi không ăn cắp nó''. Hoặc Tỳ kheo đó là chiếu theo các điều luật
pārājika hoặc sanghādisesa
và nói: ''Đúng, tôi có lấy nó, nhưng tôi không có ý
hành ăn cắp''. Nói vậy làm sao chúng ta tin được? Ai mà biết được trong ruột
người nói ra sao. Nếu chúng ta không thể tin, chúng ta chỉ còn biết để cho người
làm tự xử lấy, tùy tâm người đó.
Nhưng, các thầy nên biết rằng chúng ta không thể che dấu những điều khởi
sinh trong tâm ta. Chúng ta không thể che đậy chúng, dù là những nghiệp tốt hay
xấu. Dù là nghiệp tốt hay nghiệp xấu, chúng ta không thể bỏ qua chỉ bằng cách
giả lơ chúng, bởi chúng có xu hướng tự hiển lộ ra. Chúng tự hiển lộ, chúng tự bộc
lộ, chúng có mặt bên trong chúng và tự thể hiện ra chúng. Tất cả chúng đều tự
động. Đó là cách mọi sự diễn ra.
