thấy âm thanh, mũi ngửi thấy mùi hương, lưỡi nếm thấy mùi vị, thân cảm thấy
một cảm nhận, và ngay khi tâm nhận biết những nhận thức. Luôn luôn tâm niệm
rõ rệt điều đó mọi lúc mọi nơi. Tâm niệm và hiểu rõ bản chất của tất cả mọi sự
sống, hiểu như vậy cũng giống như cách nhìn sâu sắc rằng: “Tỳ kheo là người
nhìn thấy sự hiểm nguy của vòng luân hồi sinh”. Cách nhìn đó thâm sâu thấu suốt
hơn nhiều, nó giúp nhìn xuyên thấu rất nhiều vấn đề. Nếu chúng ta hiểu biết giáo
lý này thì chúng ta sẽ trưởng thành trong sự hiểu biết và trí tuệ.
Điều này được gọi là patipadā: bước đi theo con đường chánh đạo. Nếu ta
biết nghĩ và biết quán chiếu theo cách như vậy, thì dù ta có đang ở xa Thầy, xa
Phật, ta vẫn thực sự đang ở gần với Thầy, với Phật. Nếu sống gần thầy nhưng tâm
chưa gặp gỡ với thầy thì bạn sẽ luôn luôn nghi ngờ, luôn tìm lỗi nơi người thầy,
hoặc nếu không là chỉ đang nịnh hót thầy mà thôi. Nếu thầy làm điều gì đó thích
hợp với bạn, nhưng bạn lại nói thầy không tốt—vậy là việc tu của bạn đã đi lạc
quá xa. Nếu bạn cố đi tìm thầy khác để tu thì bạn cũng chẳng đạt được điều gì,
chỉ uổng phí thời gian mà thôi. Nhưng nếu bạn hiểu được giáo lý này (hiểu sâu
sắc về lý tu tập của mình) thì bạn có thể tu thành bậc Thánh Nhân ngay trong
giây phút hiện tại.
Đó là lý do tại sao năm nay
tôi đã tách ly ở xa khỏi các học trò cũ và mới ở
đây, tôi không thuyết giảng gì nhiều cho họ: như vậy để các thầy có thể thời gian
nhìn vào chính mình càng nhiều càng tốt. Đối với các Tỳ kheo mới, tôi đã để lại
thời-biểu và các chuẩn-mực tu tập và các thanh-quy ở trong chùa, ví dụ như quy
tắc ''Không nói nhiều'' trong chùa. Các thầy đừng nên bỏ quá hay đi tắt khỏi
những chuẩn mực tu tập ở đây, đừng đi trệch khỏi con đường tu dẫn đến giác ngộ,
thánh quả và Niết-bàn. Bất cứ ai lơ là, bỏ quá hay không tu tập theo các chuẩn
mực ở đây đều không phải là tu sĩ đích thực, không phải là người có một ý
nguyện trong sạch để tu hành. Người như vậy thì hy vọng nhìn thấy được gì? Dù
người đó có nằm ngủ sát bên tôi mỗi ngày, người đó cũng không thấy tôi. Ngay
cả khi nằm sát bên Đức Phật, người đó cũng không bao giờ nhìn thấy Phật.
Không tu tập đàng hoàng thì chẳng nhìn thấy gì.
Do vậy, sự hiểu biết Giáo Pháp hay nhìn thấy Giáo Pháp là tùy thuộc vào sự
tu tập. Hãy có lòng tự tin, hãy làm trong sạch cái tâm của mình. Nếu tất cả các Tỳ
kheo trong chùa này đều đặt sự ý thức tỉnh giác vào trong tâm của mình thì có lẽ
chúng ta không cần phải quở rầy hay khen ngợi bất cứ ai ở đây. Chúng ta không
