khi đó là sự thật, chúng ta cũng đừng nắm giữ hay dính chấp vào nó!. Nếu bạn cứ
mù quáng dính y theo nó, nó sẽ trở thành sai lệch. Giống như con chó... nếu bạn
cứ cố chụp lấy chân của nó. Nếu bạn không thả con chó ra, nó sẽ quay tròn và táp
bạn ngay. Cứ thử đi. Con vật nào cũng phản ứng như vậy. Nếu bạn cứ nắm chân
chó chân mèo như vậy, bạn sẽ nhận ngay một cái táp. Những thứ bề ngoài của thế
gian cũng vậy. Chúng ta sống theo những quy ước thế gian, chúng có mặt để làm
thuận lợi cho cuộc sống xã hội của chúng ta, nhưng chúng ta không nên chấp chặt
hay dính y theo chúng, bởi chúng sẽ gây ra khổ đau. Cứ để mọi sự trôi qua tự
nhiên. Đừng nắm chặt một điều gì, đừng dính chặt theo một sự gì.
Hễ khi nào chúng cảm thấy mình ‘chắc chắn’ đúng, thì ngay đó là chúng ta
đang từ chối không mở lòng cho bất cứ ai hay bất cứ điều gì: ngay đó là chúng ta
sai. Ngay đó trở thành tà kiến. Khi khổ khởi sinh nó khởi sinh từ đâu? Nguyên
nhân là cách nhìn sai lạc, khổ là kết quả của tà kiến. Nếu đó là cách nhìn đúng
đắn, là chánh kiến thì không gây ra khổ. Sự không-khổ là kết quả của chánh kiến.
Do vậy tôi hay nói rằng: ''Chừa chỗ trống, đứng lùi lại, đừng dính chặt vào
thứ gì''. Ngay cả chữ ''đúng đắn'' (chánh) cũng chỉ là một cách nói khác, ngay cả
chữ này cũng đừng nắm giữ, cứ biết nó như vậy thôi. Chữ ''sai lạc, sai trái'' (tà)
cũng chỉ là trạng thái bề ngoài, cũng chỉ là cách quy ước của thế gian mà thôi, chỉ
cần biết nó như vậy. Ngay khi bạn biết mình đúng về điều gì và mọi người đồng ý
về điều đó, hãy buông bỏ ngay. Ngay khi biết, buông bỏ luôn. Làm thẳng ngay
như vậy.
Nhưng thói đời thường không như vậy. Người đời thường không nhẫn nhịn
nhau. Đó là lý do tại sao nhiều người, trong đó có cả người đi tu, cũng không
hiểu biết về chính mình, họ thường nói những lời ngu dốt thô thiển và hay nghĩ
rằng mình khôn trí hơn người. Họ thường nói những câu thiệt ngu xuẩn đến nỗi
người khác không thể nghe, người khác không thể nghĩ rằng họ là khôn trí hơn
người. Có người thậm chí chẳng bao giờ biết lắng nghe, họ nghĩ rằng họ thông
minh, họ là đúng đắn. Họ chỉ đơn giản đang quảng cáo cái ngu của mình.
Do vậy, người có trí thì nói rằng: ''Lời nói nào không chấp nhận lẽ vô
thường (aniccam) thì đó không phải là lời của người có trí, đó là lời của kẻ ngu
dại. Đó là lời nói ngu mờ vô minh. Đó là lời của kẻ không biết rằng khổ sẽ khởi
sinh ngay đó''.
