con đường dẫn dắt chúng ta đi đến sự trong sạch và dẫn dắt chúng ta đi đến có
được và thể hiện cái phẩm hạnh của một bậc sa-môn. Đó cách đi đến loại bỏ tất
cả tham, sân, si. Tu tập không phải là cách nào khác, tu là cách như vậy, cho dù
chúng ta nhìn sư tu tập từ bên ngoài hay bên trong.
Đây là cách tập luyện và thuần dưỡng cái tâm– bao gồm thực hiện những lễ
nghi tụng kinh, thiền tập, nghe giảng Giáo Pháp và tất cả những phần khác của
việc tu tập– những việc đó hướng chúng ta đi ngược lại những ô nhiễm của chúng
ta. Chúng ta phải đi ngược lại những khuynh hướng của tâm; trước giờ chúng ta
cứ luôn dễ dãi, lười biếng, buông thả, và né tránh mọi thứ đụng chạm và mọi thứ
làm khó làm khổ chúng ta. Trước giờ tâm chỉ buông thả, nó chẳng muốn cố gắng
hay tham dự vào việc gì. Do vậy, từ giờ chúng ta phải sẵn sàng chịu đựng khó
nhọc và phải đưa ra nỗ lực để tu tập. Chúng ta phải dùng phương pháp chịu khó
và thực sự đấu tranh (với những ô nhiễm và chướng ngại cản trở tu tập). Trước
giờ thân chúng ta chỉ là những cỗ xe hưởng thụ vui thích và nó đã tích tạo đủ loại
thói quen bất thiện— đó chính là cái khó để ta bắt đầu tu tập. Trước giờ nó đã
vậy, giờ tu ngược lại thì đúng là khó thiệt. Trước giờ ta không biết kiềm chế lời
nói, nên giờ rất khó mà giữ lời nói trong giới hạnh. Nhưng, dù khó ra sao chúng
ta vẫn có thể làm được: trước khi làm được mặt bàn mặt ghế sáng bóng đẹp đẽ,
chúng ta cũng gặp phải nhiều việc khó khăn. Đó không phải là những việc to tát,
nhưng đó là những thứ chúng ta phải gặp phải và nếm trải trên đường chúng ta đi.
Chúng ta phải chịu khó xử lý những thứ thô ráp khó nhọc thì mới sản xuất ra
những bàn ghế sáng mịn đẹp đẽ như vậy. Công trình nào cũng phải làm vậy thôi.
Phật đã dạy đây là cách tu tập dành cho tất cả mọi người. Những đệ tử ngày
xưa của Phật đã hoàn thành công trình của họ và đạt đến giác ngộ, trước đó [khi
họ mới đến thọ giới đi tu theo Phật] họ cũng là người phàm tục (puthujjana) như
chúng ta. Họ cũng là những chúng sinh phàm thường chưa giác ngộ như chúng
ta, cũng có bấy nhiêu tay, chân, mắt, mũi, tham, sân– cũng như chúng ta thời bây
giờ. Họ cũng chẳng có những đặc tính đặc biệt khác biệt với chúng ta. Phật và
những vị đệ tử đó cũng bắt đầu như chúng ta. Họ cũng tu tập và đi đến giác ngộ
từ những người chưa giác ngộ: cái tinh khiết đẹp đẽ có từ cái thô thiển xấu xa, và
sự an lạc lớn lao có từ sự vô dụng vô đức. Đồ án công trình đó được nhiều thế hệ
liên tục thực hiện cho đến tận bây giờ. Những người đã từng thực hiện thành
công đó họ cũng là con cháu của những người phàm phu bình thường– nông dân,
