định, tuệ ở một trình độ – dựa trên cái bên ngoài – đó là dựa trên nền tảng mà
người tu đã thiết lập những quan điểm của họ theo đúng hình thức và những căn
bản mà Phật đã truyền dạy. Thực ra đây chính là những cái gốc của sự tu tập, và
điều nhất thiết là phải thiết lập được chúng ở trong tâm.
Như vậy đó, rồi các thầy tiếp tục tu tập như vậy, nỗ lực hết mình... rồi các
thầy sẽ đi đến một điểm ở đó các thầy cứ luôn phán xét và tìm lỗi sai ở mọi người
khác và mọi nơi mình đến. Gặp ai cũng thấy lỗi người đó, đến đâu cũng thấy
khuyết điểm nơi đó. Người tu lúc này thường xuyên phản ứng bằng những thích
và không thích [tham và sân] đối với thế giới xung quanh, người tu mang đủ loại
nghi ngờ và liên tục gán ghép những ý kiến chủ quan, cứ ý kiến tu như vầy là
đúng, tu vậy là sai. Cứ như bị ám ảnh nặng về tu tập. Suốt ngày cứ tu, tu, tu, tu
như vầy, tu như vậy. Nhưng các thầy không nên lo lắng—vào thời điểm này các
thầy nên tu quá nhiều còn tốt hơn quá ít. Thực tập nhiều và dành hết bản thân vào
việc kiêng giữ ba nghiệp [hành động, lời nói, tâm ý]. Các thầy chưa bao giờ tu
chỗ này nhiều đến mức như vậy. Về một mặt, điều này được coi là tu Giới hạnh;
nhưng thực ra Giới, Định, Tuệ đều có mặt ở đó.
Nếu diễn tả việc tu Giới hạnh ở giai đoạn tu này dưới góc độ ba-la-mật
(pāramī, phẩm hạnh toàn thiện)
, thì đây có lẽ là dạng ba-la-mật bố thí (dāna
pāramī), hoặc ba-la-mật giới hạnh (sīla pāramī). Đây là sự tu tập ở một trình độ.
Sau khi đã tu tập thuần thục ở trình độ này, người tu có thể đi sâu vào tu tập ở
trình độ cao sâu hơn, đó là trình độ ba-la-mật bố thí bậc trung (dāna upa-pāramī)
và ba-la-mật giới hạnh bậc trung (sīla upa-pāramī)
. Những hoàn thiện bậc trung
này khởi sinh từ bậc phẩm hạnh trước đó nhưng cao sâu hơn, bởi lúc này tâm
đang tu tập ở một trình độ tinh tế hơn. Lúc này người tu chỉ việc tập trung và dồn
hết nỗ lực để chứng đạt cái tinh tế hơn từ cái thô tế.
Một khi các thầy đã đạt đến nền tảng này trong cuộc tu tập, lúc đó các sẽ có
một cảm nhận mạnh mẽ về cảm giác xấu-hỗ và sợ-sệt khi làm điều xấu ác; cảm
nhận mạnh mẽ đã được thiết lập ở trong tâm và trái tim người tu. Dù đang ở đâu,
dù đang ở riêng tư hay ở nơi công cộng, sự sợ sệt này luôn luôn có mặt trong tâm.
Các thầy thực sự sợ sệt về bất cứ điều gì sai trái. (Có thể trước kia ta chỉ thấy xấu
hỗ hay sợ sệt về khi làm sai trái trước mặt người khác). Đây là một phẩm chất mà
các thầy sẽ duy trì mọi lúc mọi nơi trong suốt cuộc đời tu tập. Tu tập sự chánh
niệm và giới hạnh về hành động, lời nói và tâm ý, và thường trực biết phân biệt
