triển theo thời gian. Khi tâm được tĩnh lặng, thì sự-thấy và sự-biết khởi sinh từ
bên trong sự tĩnh lặng đó được gọi là trí tuệ minh sát (vipassanā). Trí tuệ minh sát
có nghĩa là trong từng khoảng khắc trôi qua luôn có một sự thấy biết theo đúng lẽ
sự thật, và bên trong trí tuệ minh sát này có chứa những phần tính chất khác
nhau. Nếu chúng ta liệt kê ra giấy thì chúng sẽ gồm cả ba phần Giới, Định, và
Tuệ (sīla, samādhi, paññā) trong đó. Khi nói về chúng, chúng ta có thể gom
chúng lại và nói rằng cả ba phần pháp (dhamma) này tạo thành một và không thể
tách rời nhau. Nếu chúng ta nói về chúng như ba loại tính chất khác nhau thì cũng
đúng, nếu nói đó là ba phần Giới, Định, và Tuệ (sīla, samādhi, paññā). (Tùy theo
cách tổng hợp hay phân tách ra mà thôi. Nếu tổng hợp, chúng chỉ là một, chỉ khác
nhau công đoạn trước sau. Nếu phân tách, chúng được gọi là ba phần hay ba
mảng như vậy).
Tuy nhiên, nếu người tu vẫn còn hành vi bất thiện thì hầu như người đó
không thể làm cho tâm tĩnh lặng. Bởi vậy, cách đúng đắn nhất là nhìn thấy chúng
(ba phần) cùng phát triển với nhau, và sẽ đúng đắn khi nói rằng đây là cách để
làm tâm tĩnh lặng. Khi ta nói về phần tu định (samādhi), nó liên quan đến việc
giữ giới hạnh (sīla)—đó là việc kiêng giữ những hành vi của thân, như lời nói và
hành động, để tránh làm tránh dính vào những điều bất thiện, hoặc tránh làm
những điều dẫn đến bất an và khổ đau. Điều này tạo nên một nền tảng cho việc tu
tập định (samādhi); và khi người tu đã có được nền tảng định thì đến lượt nó sẽ
tạo một nền tảng hỗ trợ cho việc khởi sinh trí tuệ (paññā).
Khi dạy chính thức, người xưa nhấn mạnh tầm quan trọng của giới hạnh
(sīla). Như câu: Ādikalyāna, majjhekalyāna, pariyosānakalyāna: sự tu tập đẹp đẽ
từ phần đầu, đẹp đẽ ở phần giữa, và đẹp đẽ ở phần cuối. Như vậy đó. Bạn đã từng
tu tập thiền định chưa?
Câu hỏi:
Con vẫn còn đang học hỏi. Sau ngày con đến gặp thầy Tan Ajahn Tate ở
chùa Wat Keu-an, dì của con có đưa cho con một quyển sách dạy về các giáo lý
để con đọc. Sáng hôm sau đi làm con có giở ra đọc mấy đoạn bao gồm những vấn
đáp về những vấn đề khác nhau. Trong đó thầy có nói rằng, điều quan trọng nhất
là tâm theo dõi và quan sát tiến trình nhân quả diễn ra bên trong. Chỉ cần quan sát
và duy trì sự- biết về mọi sự đang khởi sinh. Chiều hôm sau con ngồi tập thiền và
trong khi đang ngồi, có những đặc tính xuất hiện làm con cảm thấy như thể thân
