Chính năm bộ phận này của thân dễ thấy nhất, là năm bộ phận trực tiếp tạo nên
cái quan điểm chấp thân là cái ‘ta’ như vậy. Việc quán sát năm bộ phận đó của
thân giúp ta xem xét trực tiếp lại cái quan niệm của ta về thân. Rất nhiều thế hệ
thiện nam tín nữ đã nhận được sự hướng dẫn của các sư thầy trước khi họ được
thọ giới vào Tăng đoàn và Ni đoàn. Nhờ sự hướng dẫn tu tập ban đầu đó, họ đã
thực sự có thể chuyển hóa vượt qua cái quan niệm ‘chấp thân’ của mình. Nhưng
bây giờ là lúc mới bắt đầu đối với quý vị ở đây; lúc này quý vị vẫn còn ít nhiều
ngu mờ, vẫn chưa có trí tuệ, và do vậy vẫn chưa có khả năng xuyên phá cái quan
niệm sai lầm đó về thân, và do vậy vẫn chưa thấy được sự thật đường lối sinh-
hoại-diệt diễn ra của tất cả mọi thứ trên thế gian. Quý vị chưa nhìn thấy sự thật
bởi quý vị vẫn còn sự dính chấp dai chắc và cứng đầu đó. Chính cái sự dính chấp
đó mới vun đắp sự ngu mờ [vô minh] của mình.
Phật đã dạy phải vượt qua sự ngu mờ [vô minh]. Cách để vượt qua đó là
nhìn thấy rõ ràng sự thật về thân này đúng như nó thực là. Với trí tuệ nhìn xuyên
suốt, ta phải nhìn thấy bản chất đích thực của cả thân mình và thân người khác,
về bản chất thân nào cũng như nhau. Không có sự khác nhau lớn giữa thân của
những người khác nhau. Thân chỉ là thân; nó không phải là một ‘con người’, một
cái ‘ta’, nó cũng không phải là cái ‘của ta’ hay ‘của ai’ nào cả. Sự quán sát (minh
sát) nhìn rõ bên trong bản chất của thân thì được gọi là sự quán thân hay quán
niệm về thân (kāyānupassanā). Một cái thân có mặt: ta dán nhãn và đặt tên cho
nó. Rồi ta lại dính chấp và ràng buộc vào nó, coi nó là thân ‘của ta’ hay thân ‘của
ai’ đó. Ta dính kẹt vào cái quan niệm sai lầm rằng thân là thường hằng, rằng nó là
thứ trong sạch và đẹp đẽ. Sự dính chấp này đã ăn sâu vào trong tâm trí của ta.
Đây là cách tâm dính chấp vào thân.
Còn chấp thân thì có nghĩa là ta vẫn còn dính vào nghi ngờ, và ta còn chưa
biết chắc về thân đích thực là gì. Sự quán sát [minh sát] chưa hoàn toàn xuyên
thấu bức màn vô minh, cho nên ta vẫn còn coi thân này là cái ‘ta’. Chừng nào sự
vô minh này vẫn còn, thì ta vẫn còn gọi thân này là cái ‘ta’ hay một bản ngã
(attā), và ta vẫn còn diễn dịch tất cả mọi trải nghiệm theo nền tảng có một cái
‘ta’, theo cái ý ‘vị ta, vị kỷ’; vẫn còn quan điểm nhất nhất cho rằng có một thực
thể cố định trường tồn được gọi là cái ‘ta’. (Những thân đâu phải là một thực thể
trường tồn!). Quý vị vẫn đang dính vào quan niệm cố hữu rằng thân chính là ‘ta’,
và quý vị vẫn đang không có cách nào rõ rệt để nhìn thấy xa và thực hơn cái ảo
