tưởng đó. Nhưng nếu ta hiểu biết rõ ràng đúng theo lẽ thực và đường lối tự nhiên
của vạn vật, thì ta có thể nhìn thấy thân đích thực là gì. Thân này cùng lắm cũng
chỉ là thân, nó chỉ là như vậy, đâu phải là ‘ai’ hay là ‘ta’ nào. (Dù nó đẹp đẽ hay
đáng quý gì gì đi nữa thì thân cũng chỉ là thân, chỉ là một đống sắc uẩn mà thôi).
Với trí tuệ minh sát, ta có thể nhìn thấy thân chỉ là như vậy, và trí tuệ nhìn thấy
đó sẽ đối trị sự ngu mờ [vô minh] của chúng ta về thân. Trí tuệ nhìn thấy thân chỉ
là như vậy giúp dẫn tới phá bỏ sự chấp thủ (upādāna) về thân, bằng cách từ từ
nhổ bỏ đến tận gốc và dẹp bỏ sự vô minh đó.
Hãy quán xét thân, thân chỉ là như vậy, cho đến khi ta hoàn toàn có thể tự
nhiên nghĩ rằng: ''Ồ, thân chỉ là cái thân. Cùng lắm nó cũng chỉ là thân thôi''. Một
khi cách quán chiếu này đã được thiết lập, thì ngay khi ta nói ‘thân cùng lắm chỉ
thân như vậy’, tâm sẽ lập tức buông bỏ. Đã có sự buông bỏ đối với thân. Đã có trí
tuệ nhìn thấy thân chỉ là cái thân. Bằng cách duy trì cái cảm nhận buông bỏ này
thông qua sự nhìn thấy liên tục thân chỉ là thân, thì tất cả mọi sự nghi ngờ và sự
không chắc chắn sẽ dần dần được phá bỏ. Khi ta điều tra về cái thân, càng lúc ta
càng thấy rõ rệt rằng đó chỉ là cái thân chứ không phải là một cái ‘ta’, một ‘con
người’, hay một ‘ai’ nào cả; điều đó càng tác động mạnh mẽ đến cái tâm; kết quả
là ta sẽ cùng lúc phá bỏ được sự nghi ngờ và sự không chắc chắn.
Giờ đến gông cùm thứ hai: đó là sự tin tưởng mù quáng hay sự mê tín vào
các nghi lễ, tục lệ, nghi thức cúng bái (sīlabbata-parāmāsa). Đó là gông cùm thứ
hai cản trở người tu. Nó thể hiện trong tâm như một dạng mày mò và cảm giác
một cách mù quáng, thiếu sự minh bạch rõ ràng về mục đích tu tập thực sự. (Đã
gọi là tự thân tu tập mà lại tin vào sự mầu nhiệm của những lễ nghi, tập tục, cúng
bái mê tín, thì thật là mù mờ và mâu thuẫn). Chính do sự chấp thân cái ‘ta’ nên
mới có sự dính mắc mê tín này để đi tìm sự bảo hộ độ trì cho cái ‘ta’ đó. Nhưng
may mắn thay, cái sự dính chấp mê tín này cũng được phá bỏ cùng lúc với sự phá
bỏ gông cùm thân kiến nói trên.
Chúng ta có thể nói rằng ba cái gông cùm này [(i) nghi ngờ, (ii) sự sự tin
tưởng mù quáng hay sự mê tín vào các nghi lễ, tục lệ, nghi thức cúng bái, và (iii)
sự chấp thân là ‘ta’] đều gắn chặt với nhau chứ không phải riêng biệt, và thậm chí
chúng giống hệt nhau. Khi quý vị đã nhìn ra mối liên hệ của chúng một cách rõ
ràng, thì khi có một gông cùm khởi sinh [ví dụ như ‘nghi ngờ’] và chúng ta có thể
buông bỏ nó thông qua việc tu tập trí tuệ minh sát, thì hai gông cùm còn lại cũng
