khởi sinh. Khi gặp phải khổ, quý vị ý thức tỉnh giác về sự khổ đó. Ngay khi nếm
trải sự khổ, quý vị liền hỏi chính mình: khổ có từ đâu vậy? Khổ có nguyên nhân
của nó, và rằng sự ràng buộc dính chấp vẫn còn có mặt trong tâm. Do vậy quý vị
phải dẹp bỏ ngay sự dính chấp đó. Tất cả mọi sự khổ đều từ nguyên nhân. Sau
khi tạo ra nguyên nhân, quý vị phải biết dẹp bỏ nó. Dẹp bỏ nó bằng sự khôn
khéo. Quý vị dẹp bỏ nó thông qua sự minh sát soi chiếu, có nghĩa là trí tuệ. Quý
vị không thể buông bỏ với một sự ngu mờ. Cách buông bỏ là như vậy đó.
Sự điều tra và phát triển trí tuệ minh sát soi rọi vào Sự Thật (Giáo Pháp)
giúp làm khởi sinh một sự bình an sâu sắc này trong tâm. Sau khi đã đạt đến trí
tuệ minh sát rõ sáng và soi chiếu như vậy thì có nghĩa trí tuệ đó sẽ luôn luôn được
duy trì suốt mọi lúc mọi nơi, cho dù quý vị đang nhắm mắt ngồi thiền hay đang
mở mắt làm gì. Dù quý vị có đang ngồi trên chiếu thiền hay đang làm gì ở ngoài,
thì trí tuệ minh sát đó vẫn luôn duy trì có mặt. Khi quý vị đã có được sự chánh
niệm vững chắc ‘về tâm trong tâm’, quý vị sẽ không quên chính mình. Dù đang
đứng, đang ngồi, đang đi, hay đang nằm, sự tỉnh giác bên-trong đó giúp ta không
thể mất sự chánh niệm. Đó là một trạng thái tỉnh giác phòng hộ ta không quên
chính mình. Sự chánh niệm trở nên rất rất mạnh mẽ nên nó tự-duy-trì nó đến một
mức độ nó trở thành tự nhiên có mặt trong tâm theo cách như vậy. Đây là những
thành quả của việc huấn luyện và tu dưỡng cái tâm và đây chính là lúc ta đã vượt
qua mọi sự nghi ngờ. Quý vị không còn những nghi ngờ về tương lai; quý vị
không còn những nghi ngờ về quá khứ, và do vậy cũng không còn nghi ngờ gì về
hiện tại. Dĩ nhiên quý vị vẫn còn sự tỉnh giác biết rõ thứ gì thuộc quá khứ, hay
hiện tại, hay tương lai. Quý vị tỉnh giác biết rõ về thời gian, về sự hiện hữu của
thời gian. Có thực tại của quá khứ, thực tại của hiện tại, và thực tại của tương lai,
nhưng quý vị không còn lo âu lo lắng về chúng nữa.
Vì sao quý vị không còn lo lắng lo âu về những thực tại đó? Bởi tất cả
những trong quá khứ thì đã xảy ra, lo cũng ích gì. Quá khứ thì đã qua rồi. Còn
hiện tại là kết quả của những nhân trong quá khứ (theo luật nhân quả và nghiệp
quả); ví dụ như ta không thấy đói ngay bây giờ là vì khi trước đây ta đã ăn rồi. Sự
không đói bụng trong hiện tại là kết quả của sự ăn trước đây. Nếu ta hiểu biết sự
trải nghiệm của mình trong hiện tại, thì ta có thể hiểu biết quá khứ. Ăn là nhân
quá khứ, kết quả hiện tại là ta thấy đủ năng lượng và không đói, và điều này cung
cấp nguyên nhân để ta có thể hoạt động và làm việc trong tương lai. Quá khứ,
