hiện tại, và tương lai được nhìn thấy như là một và như nhau. Đức Phật gọi đây là
eko dhammo – sự hợp-nhất của Giáo Pháp. Đó không phải là những thứ khác
nhau; đó chỉ có vậy, đó chỉ là vậy. Khi ta nhìn thấy hiện tại, ta nhìn thấy tương
lai. Bằng cách hiểu biết hiện tại, ta hiểu biết quá khứ. Quá khứ, hiện tại và tương
lai kết thành một chuỗi những nhân-quả liên tục, và như vậy chúng trôi chảy liên
tục và liên tục từ thời này qua thời khác. Có những nguyên nhân trong quá khứ
tạo kết quả trong hiện tại, và những kết quả trong hiện tại tạo nguyên nhân cho
tương lai. Tiến trình nhân-quả cũng diễn ra tương tự trong sự tu tập của chúng ta.
Việc tu tập đúng đắn tạo kết quả là cái tâm được tĩnh lặng (đạt định) và trí tuệ; và
những định và tuệ này tạo cho tâm này khôn khéo hơn và thiện xảo hơn, và bình
an hơn.
Tâm đã hoàn toàn vượt qua sự nghi ngờ. Quý vị không bao giờ còn không
chắc hay còn đoán mò về bất cứ điều gì. Không còn nghi ngờ có nghĩa là quý vị
không còn phải ‘tu thử, tu mò, hay dò tìm cảm giác’ coi mình sẽ ra sao trong khi
tu tập. Giờ thì quý vị có thể sống và làm đúng theo lẽ của tự nhiên, đó là kết quả
của việc tu tập. Đó là đạo quả, nguyên nhân là sự tu tập đúng đắn. Sống và làm
như vậy là sống trong thế giới một cách bình an. Quý vị có thể tìm thấy sự bình
an bên trong những thứ không bình an. Điều đó có nghĩa là quý vị có thể sống
trọn đầy trong thế giới này. Quý vị có thể sống trong thế giới mà không tạo ra vấn
đề khó khổ gì. Phật đã sống trong thế gian này và có thể tìm thấy sự bình an thực
sự của tâm ngay trong thế gian này. Là những người tu tập theo Giáo Pháp, quý
vị cũng nên học cách làm được như vậy. Đừng để lạc lối hay dính theo những
nhận thức (tưởng), coi mọi thứ là này là nọ, là như vầy như vậy. Đừng dính chấp,
đừng dính theo hoặc coi trọng những nhận thức vẫn còn chưa rõ ràng và còn mù
mờ. (Những nhận thức chỉ đơn thuần là những tâm-tưởng của cái ‘ta’ mà thôi,
không phải là đúng chúng thực là). Hễ khi nào tâm bị quấy động, hãy điều tra và
quán sát nguyên nhân. Khi ta không còn tạo ra sự khổ nào từ mọi sự, thì ta sẽ
được thư thái bình an. Khi không còn thứ gì tạo nên sự động vọng trong tâm, ta
luôn được bình tâm buông xả. Đó là, quý vị có thể tu tập một cách bình thường
với một sự buông xả trong tâm nhờ sự có mặt của chánh niệm và sự tỉnh giác
thường-trực. Quý vị duy trì một cảm nhận tự chủ và cân bằng. Nếu có thứ gì khởi
sinh và có mặt trong tâm, quý vị lập tức bắt lấy nó để điều tra và quán xét một
cách thấu đáo về nó. Nếu có trí tuệ minh sát ngay lúc đó, quý vị có thể soi chiếu
vào vấn đề đó bằng sự khôn khéo và ngăn không cho nó tạo ra khổ trong tâm.
