vô thường, và (iii) tính vô ngã bên trong tất cả mọi thứ tạo tác trên đời – những
sự thật này đã quá rõ ràng, chúng ta đã điều tra, quán xét, và cuối cùng nhận ra
những sự thật đó, chúng ta nhìn thấy cái mà chúng ta gọi là ‘thế giới’ thực chất
thực ra là gì: thế giới thực ra chỉ là sự ngu mờ (vô minh) được tạo ra từ những
cách nhìn sai lầm (tà kiến) mà thôi.
Quý vị chỉ cần dùng thiền minh sát để điều tra quán xét về ba đặc tính đó, để
soi chiếu vào bản chất đích thực của các hiện tượng, không cần thiết phải làm
cách gì đặc biệt. Không cần thiết phải đi về các cực đoan. Không cần phải làm
khó bản thân mình. Chỉ cần tập trung sự tỉnh-giác một cách trực tiếp, cứ như ta
đang ngồi và tiếp từng vị khách đang đi qua bàn tiếp tân. Nơi tiếp tân chỉ có một
cái ghế, vì vậy vị khách tiếp theo không thể đến ngồi. Chỉ có những vị khách lần
lượt đi vào, và ta nhận biết ngay từng vị khách đang bước vào. Dù có hai, ba, hay
nhiều vị khác đang cùng đi vào, ta cũng lập tức biết ngay họ là những ai, bởi họ
không ngồi lẫn lộn ở đâu cả. Ta đã chiếm cái ghế ngồi duy nhất, do vậy từng mỗi
vị khách đi vào ta nhìn thấy rõ ràng, và họ không thể ở đó lâu được, mà phải đi
vào bên trong vì ngay chỗ tiếp tân không có ghế nào khác để họ ngồi.
Ta có thể quan sát lần lượt các vị khách, vì họ chỉ đi vào và đi qua ta chứ
không có ghế để ngồi đứng lẫn lộn. Tương tự, quý vị hãy cố định sự tỉnh-giác vào
việc quán xét ba đặc tính vô thường, khổ, và vô ngã, và duy trì sự chú tâm vào sự
quán xét này, không để sự chú tâm đi lạc chỗ khác. Cái trí tuệ nhìn thấy rõ bản
chất luôn biến-đổi, bất-toại- nguyện, và vô-chủ-thể [vô thường, khổ, vô ngã] của
tất cả mọi hiện tượng sẽ dần dần rõ ràng hơn, minh bạch hơn và toàn diện hơn.
Sự hiểu biết của quý vị sẽ thâm sâu hơn. Sự rõ sáng đó của trí tuệ dẫn đến loại
bình an thấm nhuần sâu sắc hơn trong trái tim quý vị, nó sâu sắc hơn cả loại bình
an mà quý vị có thể có được trong trạng thái thiền định (samatha). Chính sự rõ-
sáng và sự đầy-đủ của trí tuệ minh sát này khi soi chiếu vào bản chất của tất cả
mọi sự sẽ có một tác động thanh-lọc lên cái tâm. Trí tuệ khởi sinh là kết quả của
sự minh sát thâm sâu và rõ sáng như pha lê, chính sự minh sát đó là nhân tố làm
thanh-lọc cái tâm.
Nhờ việc liên tục quán sát và quán xét về sự thật, qua thời gian những cách
nhìn của quý vị thay đổi, và những gì trước kia mình nhận lầm là ‘hấp dẫn, đẹp
đẽ’ đã chuyển thành sự thật “không hấp dẫn và gớm ghiếc”; tính không hấp dẫn
và gớm ghiếc của thân lúc này đã được nhìn thấy rõ ràng. Quý vị cứ điều tra mọi
