đâu liên quan gì đến mặt trời. Mặt trời là tự nhiên, nó luôn mọc ở phương đông,
dâu tùy thuộc vào cảm tính của con người).
Nếu chúng ta thực sự xem xét về tất cả điều này và chịu điều tra quán xét
thấu đáo để hiểu biết sự thật, thì nhờ đó chúng ta sẽ bước vào con đường đạo
đúng đắn. Cách sống của chúng ta sẽ trở nên đúng đắn. Sự suy nghĩ sẽ đúng đắn.
Những hành động và lời nói sẽ trở nên đúng đắn. Do vậy chúng ta thực sự nên
nhìn vào tất cả điều này. Tại sao chúng ta có khổ? Bởi do thiếu sự hiểu biết,
không hiểu biết được mọi thứ xuất phát từ đâu và kết thúc ở đâu; bởi do không
hiểu biết những nguyên nhân gây ra khổ; đó chính là sự ngu mờ, vô minh. Khi
nào còn có ngu mờ thì còn những tham dục khởi sinh, và khi bị những tham dục
dẫn dắt chúng ta tạo ra những nguyên nhân của khổ đau. Thì kết quả phải là khổ
đau. Khi chúng ta gom nhóm đống củi và bật lửa đốt cháy, sao chúng ta nghĩ nó
không nóng? Sao không nóng được, lửa cháy thì phải nóng chứ. Có nguyên nhân
phải có kết quả chứ. Mình gây ra lửa cháy thì kết quả là lửa nóng. Đó chính là
nguồn gốc của sự nóng.
Nếu chúng ta hiểu được những điều này thì ngay đó đức hạnh sẽ được sinh
ra, đức hạnh khởi sinh từ đó. Giáo Pháp sẽ khởi sinh ra ở đó. Do vậy, hãy chuẩn
bị bản thân. Phật đã dạy chúng ta phải chuẩn bị bản thân. Quý vị không cần phải
lo lắng lo toan quá nhiều về mọi thứ mọi sự. Quý vị chỉ cần nhìn vào đây. Nhìn
ngay vào chỗ không có tham dục, nhìn ngay vào chỗ không có nguy hại. Nibbāna
paccayo hotu – Đức Phật đã dạy như vậy: hãy để nó là một nhân để dẫn đến Niết-
bàn. Nếu điều đó trở thành một nhân để dẫn đến chứng ngộ Niết-bàn thì điều đó
có nghĩa là nhìn vào chỗ mọi thứ trống không, nhìn vào chỗ mọi thứ đã làm xong,
nhìn vào mọi thứ đã đi đến chỗ kết thúc của chúng, chỗ chúng đã diệt sạch. Nhìn
vào chỗ không còn nhân, chỗ không còn cái ‘ta’, cái ‘của ta’ hay cái ‘ai’ chủ thể
nào hết. Cách nhìn đó sẽ trở thành nguyên nhân và điều kiện [nhân và duyên] để
đạt đến Niết-bàn giải thoát. Vậy thì, từ bây giờ quý vị hãy thực hành lòng rộng
lượng bố-thí để trở thành một nhân giúp chứng ngộ Niết-bàn. Thực hành giới-
hạnh đạo đức để trở thành một nhân giúp dẫn đến chứng ngộ Niết-bàn. Thực
hành thiền-tập để trở thành một nhân dẫn đến chứng ngộ Niết-bàn. Chú-tâm
lắng-nghe những giáo-lý để trở thành một nhân giúp dẫn đến chứng ngộ Niết-
bàn. Vậy đó, chúng ta dành hết nỗ lực cho những hoạt động tu tập Giáo Pháp trở
thành những nhân giúp dẫn đến Niết-bàn. Nhưng nếu chúng ta không nhắm đến
