92
Giáo Pháp Đi Đến Trời Tây
Hỏi: Một người kể cho thầy Ajahn Chah rằng mình có người bạn theo tu
học với một thiền sư phái Thiền Tông (Zen). Người bạn đó hỏi thầy mình: “Khi
ngồi dưới cây Bồ-Đề, Đức Phật đã làm gì?”. Vị thiền sư đó trả lời: “Phật đang
thiền theo kiểu tọa thiền (zazen) của thiền tông!”. Nhưng người ấy nói với vị thầy
rằng mình không tin. Vị thiền sư hỏi tại sao không tin, người bạn đó nói: “Khi
con hỏi thầy Goenka (một thiền sư thiền minh sát nổi tiếng người Ấn Độ), thầy
ấy nói lúc đó Phật thực hành thiền minh sát (vipassana)!”. Vậy là mỗi người cho
rằng Phật đang tu theo cách giống với pháp môn của họ đang tu. (Ai cũng cho
rằng cách tu của họ là cách tu của chính Đức Phật...).
Ajahn Chah: Lúc Phật ngồi ở đâu đó ngoài trời thì Phật đang ngồi dưới cây
Bồ-Đề. Lúc Phật ngồi bên dưới gốc cây nào khác thì Phật cũng đang ngồi dưới
cây Bồ-Đề. Cách giải thích đó cũng chẳng có gì sai trái. Bồ-Đề (bodhi) có nghĩa
chính là Phật, là sự giác ngộ, là người biết. Đúng là Phật ngồi dưới cây Bồ-Đề và
có thể nói cây nào Phật ngồi bên dưới đều là cây Bồ-Đề, vì Phật đang ngồi ở đó.
Nhưng chim chóc cũng đậu ở cây Bồ-Đề. Khỉ cũng sống trên cây Bồ-Đề. Nhiều
người cũng ngồi dưới cây Bồ-Đề. Nhưng không có nghĩa là họ có được sự hiểu
biết sâu sắc (giác ngộ) như Đức Phật. Người đạt đến sự hiểu biết sâu sắc thì mới
chứng ngộ ý nghĩa đích thực của "cây Bồ-Đề" là Giáo Pháp tuyệt đối.
Như vậy nếu chúng ta ngồi bên dưới cây Bồ-Đề thì rất tốt. Chúng ta có thể
là Phật. Nhưng ta đâu cần bàn cãi với ai về vấn đề này. Khi ai nói Phật đã thiền
tập phương pháp nào đó dưới gốc cây Bồ-Đề thì ta không cần tranh cãi. Chúng ta
chỉ nên nhìn cây Bồ-Đề với ý nghĩa là sự giác ngộ, là chân lý tột cùng. Họ đang
nói về cây Bồ-Đề theo ý nghĩa thông thường, điều đó chẳng có gì sai. Nhưng nếu
cứ tranh cãi này nọ về điều đó thì rốt cuộc sẽ chẳng có cây Bồ-Đề nào cả.
Đó là đang nói về chân lý tuyệt đối (paramattha- dhamma). Vì vậy trong
trường hợp đó, chúng ta cũng cố được ngồi dưới gốc cây Bồ Đề. Điều đó quá tốt
—để sau này chúng ta có thể thành vị Phật. Điều đó không có gì để tranh cãi. Khi
một người nói Phật đang thiền theo kiểu nào đó dưới gốc Bồ Đề, người khác cãi
